Plan Daltoński
INNOWACJA PEDAGOGICZNA
PT. „EDUKACJA DALTOŃSKA – ODPOWIEDZIALNOŚĆ, SAMODZIELNOŚĆ, WSPÓŁPRACA”REALIZOWANA W TERMINIE
1.01.2014 R. DO 30.06.2014 R.
Miejskie Przedszkole nr 31 w Częstochowie
Opracowanie: L. Krotla, K. Muszka, I. Misztal
SPIS TREŚCI:
I. Wstęp …………………………………………………………………… str. 2
II. Opis, zakres i miejsce innowacji ……………………………………..…. str. 3
III. Motywacja wprowadzenia …………………………………..………..... str. 3
IV. Oczekiwania związane z innowacją (cele ogólne i szczegółowe) ….…. str. 4
V. Sposób realizacji …………………………………………………….….. str. 6
VI. Ewaluacja …………………………………….…………………….… str. 17
VII. Bibliografia ………………………………………………………….. str. 18
I. WSTĘP
Podstawowym zadaniem przedszkola jest stworzenie dzieciom jak najlepszych warunków do rozwoju osobistego, intelektualnego i społecznego. Wiek przedszkolny jest okresem bardzo istotnym dla dalszego rozwoju dziecka. Każdy przedszkolak posiada wrodzony potencjał, rozwija się według własnych możliwości i nie zawsze może osiągnąć dojrzałość w danym wieku.
Specyfika pracy z dzieckiem w wieku przedszkolnym polega na ostrożnym doborze form i metod pracy z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb oraz dostosowanie ich do poziomu rozwoju dziecka, co pozwala dzieciom na pełne i aktywne uczestnictwo w życiu grupy.
II. OPIS, ZAKRES I MIEJSCE INNOWACJI
Autor: L. Krotla, K. Muszka, I. Misztal – nauczycielki Miejskiego Przedszkola nr 31 w Częstochowie.
Realizator: Wszystkie nauczycielki Miejskiego Przedszkola nr 31
w Częstochowie.Rodzaj innowacji: metodyczno – organizacyjna.
Zakres innowacji ze względu na zasięg: obejmuje wszystkie dzieci uczęszczające do Miejskiego Przedszkola nr 31.
Warunki realizacji innowacji: w ramach zajęć.
Czas trwania: 1.01.2014 r. – 30.06.2014 r.
Koszty innowacji: Innowacja nie wymaga żadnych kosztów i źródeł finansowania. Wszystkie działania nauczycieli opierają się na proponowanych
i wypracowanych przez realizatorów innowacji materiałach.III. MOTYWACJA WPROWADZENIA
Nasza placówka od kilku lat posiada oddziały integracyjne, dlatego też poszukiwałyśmy różnych pomysłów na pracę, która umożliwiłaby nam radzenie sobie z większymi różnicami między dziećmi w obrębie jednej grupy. Stanowiło to duże wyzwanie dla nauczycielek, weryfikujące nasze zawodowe umiejętności i wiedzę. Spośród różnych metod i koncepcji, najbardziej właściwa wydała nam się koncepcja planu daltońskiego. Edukacja planu daltońskiego jest bowiem spersonalizowana, zorganizowana z przeświadczeniem, że dzieci różnią się od siebie.
Twórczyni koncepcji będąc nauczycielem uczniów o różnych możliwościach umysłowych zaczęła szukać sposobów wyrównywania poziomu i zapobiegania trudnościom zarówno dydaktycznym jak i wychowawczym. Początkowo Helen Perkhurst wprowadziła swoją koncepcję właśnie w szkole dla dzieci z niepełnosprawnością w miejscowości Berkshire, a dopiero potem
w szkole średniej w Dalton.Naszym celem jest wyposażenie dziecka w narzędzia pozwalające mu na dokonywanie wyborów i samostanowienia o sobie. Chcemy, by nasze dzieci nie tylko komunikowały się i uczyły relacji z drugim człowiekiem, ale także zależy nam, aby wyrosły na jak najbardziej samodzielnych i świadomych własnych potrzeb i preferencji ludzi.
Mamy nadzieję, że nasi wychowankowie poprzez realizację koncepcji planu daltońskiego poczują się silni i sprawni, nie będą bać się wyzwań i będą lepiej koncentrować się na zadaniach.
IV. OCZEKIWANIA ZWIĄZANE Z INNOWACJĄ (CELE OGÓLNE
I SZCZEGÓŁOWE)Tytuł innowacji:
„Edukacja Daltońska – odpowiedzialność, samodzielność, współpraca”.
Cele ogólne innowacji:
- Wspieranie aktywności, samodzielności, odpowiedzialności dzieci, a także kształtowanie tych wiadomości i umiejętności, które są ważne na kolejnych szczeblach edukacji.
- Stworzenie warunków sprzyjających wspólnej zabawie oraz nauce dzieci
o zróżnicowanych możliwościach fizycznych i intelektualnych.Cele szczegółowe:
Dzieci:
- dostosowanie tempa pracy do rzeczywistych możliwości dzieci
- angażowanie dzieci do samodzielnego planowania
- rozwijanie umiejętności współpracy w grupie i zespole
- kształtowanie wiary we własne siły
- zwiększenie zakresu odpowiedzialności za siebie i innych
- kształtowanie odpowiedzialności za wykonanie podjętego zadania
- uświadomienie dziecku konieczności ponoszenia odpowiedzialności za swoje czyny
Nauczyciele:
- umożliwienie doskonalenia organizacji i metod pracy wychowawczo-dydaktycznej
- stwarzanie sytuacji sprzyjających współpracy i podejmowaniu przez nauczycieli twórczej komunikacji
- pogłębienie współpracy z rodzicami dla szeroko pojętego dobra dziecka
Rodzice:
- włączenie rodziców do współpracy
- dostarczenie rodzicom informacji o rozwoju i postępach dzieci
- wspomaganie własnych dzieci „w drodze do bycia uczniem”
Przewidywane efekty wdrożenia innowacji:
Dziecko:
- jest zmotywowane do pracy
- czuje się odpowiedzialne za własne działania
- potrafi się uczyć
- ocenia proces nabywania wiedzy i umiejętności
- współpracuje z nauczycielem i rówieśnikami
- umiejętnie zarządza czasem
- staje się samodzielne, odpowiedzialne, umiejące współpracować z innymi, sumienne, obowiązkowe i twórcze
Nauczyciel:
- świadomie planuje i organizuje proces wychowawczo – dydaktyczny
- motywuje dzieci do rozwoju swoich umiejętności
- twórczo współpracuje z innymi nauczycielami
- doskonali swój warsztat pracy
- ma stały kontakt z rodzicami wychowanków
Rodzic:
- włącza się do współpracy z nauczycielami i przedszkolem
- wspomaga swoje dziecko w drodze do dorosłości
- zna założenia wychowania i kształcenia według Planu Koncepcji Daltońskiej
V. SPOSÓB REALIZACJI
Proponowana innowacja ma na celu wprowadzenie nowych rozwiązań
w zakresie metod pracy wychowawczo-dydaktycznej. Celem nadrzędnym innowacji jest indywidualizacja procesu wychowania i kształcenia dzieci. Wychowanie dziecka samodzielnego, zdolnego do podejmowania inicjatyw zgodnych z indywidualnym potencjałem rozwojowym oraz odpowiedzialnego za swoje decyzje i podejmowane działania.Innowacja „Edukacja Daltońska – odpowiedzialność, samodzielność, współpraca” została opracowana zgodnie z obowiązującą podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych
w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego.Program innowacji
Wdrażanie planu daltońskiego oparte jest na trzech fundamentalnych zasadach: nauce odpowiedzialności, samodzielności i współpracy, które należy realizować w codziennej pracy z dzieckiem.
Zgodnie z założeniami edukacji daltońskiej ogromną rolę w procesie nauczania stanowi wizualizacja procesu edukacyjnego. Wizualizacja oparta jest na tablicach, na których przy pomocy kolorów lub piktogramów oznacza się między innymi: kolor dnia tygodnia, rozkład zajęć, harmonogram i przebieg wykonania poszczególnych zadań, organizację pracy zespołowej itd. Pozwala to dzieciom samodzielnie planować i monitorować efekty pracy. Możliwości związane z wykorzystania tablic wzrastają z wiekiem dziecka – im dziecko młodsze, tym wsparcie nauczyciela w sprawnym posługiwaniu się tablicą jest większe. Wizualizacja pozwala dzieciom lepiej zrozumieć i zapamiętać zasady obowiązujące w grupie.
Wdrażanie systemu edukacji daltońskiej obejmuje wszystkie grupy począwszy od 3-latków kończąc na 6-latkach. W grupach młodszych występują tylko niektóre z jej elementów zgodnie z ogólnymi predyspozycjami dzieci.
W grupie dzieci 6-letnich występują wszystkie dostępne, wynikające z założenia planu daltońskiego, elementy wizualizacji.Pierwszym krokiem do wdrożenia planu daltońskiego jest wprowadzenie kolorów dnia – takich samych we wszystkich grupach wiekowych.
Dzięki temu, że każdy dzień oznaczony jest kolorem, przedszkolaki mogą zdobywać umiejętność rozróżniania dni tygodnia, zanim jeszcze nauczą się rozpoznawać i odczytywać nazwy tych dni. Ściśle powiązane z tablicami- dniami tygodnia są kalendarze pogody.
Zaznaczając każdego dnia aktualną pogodę dzieci poszerzają swoją wiedzę z zakresu edukacji przyrodniczej, ucząc się jednocześnie odczytywania informacji zapisanych za pomocą symboli.
Dzięki tej koncepcji już najmłodszym dzieciom można dawać poczucie odpowiedzialności, które będą w stanie unieść, przydzielając im zadania porządkowe. Skutkiem tego działania jest zwiększenie zaangażowania dzieci w otaczające je środowisko. W naszej placówce dzieci od zawsze pełniły różnego rodzaju dyżury, które teraz powiązałyśmy z planem daltońskim. Pojawiła się wiec osoba pełniąca funkcje menadżera grupy czyli prawa ręka nauczyciela. Pozostałe dyżury zostały zachowane.
Kolejnym elementem koncepcji daltońskiej są listy obecności dzieci.
Po przyjściu do przedszkola dzieci oznaczają swoją obecność na specjalnej tablicy.
Uczą się w ten sposób obowiązkowości i systematyczności. W młodszych grupach dzieci zaznaczają obecność pod swoim zdjęciem, w starszych potrafią odnaleźć zapis swojego imienia i nazwiska. Ta czynność daje możliwość mimowolnego poznawania liter, identyfikacji oraz współodpowiedzialności za innych kolegów z grupy.
W planowaniu dnia pomocne są plansze „Mój dzień w przedszkolu”, na których dzieci wraz z nauczycielem ustalają rytm dnia. W grupach młodszych mają one postać kolorowych ilustracji, a w grupach starszych postać obrazkowo-wyrazową. To sprzyja poznawaniu stałego następstwa wydarzeń i nawet najmłodszym dzieciom pozwala orientować się w czasie.
Dzięki tej tablicy dziecko w każdej chwili może sprawdzić co będzie działo się za chwile. Łatwiej również rozmawiać o tym co już się wydarzyło, a co dopiero się wydarzy. Ten rodzaj wizualizacji budzi w dziecku poczucie odpowiedzialności za poszczególne elementy i zdarzenia w trakcie pobytu w przedszkolu. Poprzez nabywanie znajomości kolejnych kluczowych momentów dnia, redukuje się niepewność w nowym dla dziecku otoczeniu i sprawia, że dzieci czują się bezpiecznie wiedząc co po czym następuje.
Ważnym elementem występującym w sali są zegary daltońskie, które są wykorzystywane przy różnych okazjach (zabawa, sprzątanie, posiłek). Dzieci obserwując wskazówkę same widzą upływający czas i wiedzą, że pora kończyć dany rodzaj aktywności. Pomaga to w sprawnej organizacji i samodzielnym gospodarowaniu wyznaczonym czasem.
Następnym elementem pozwalającym wdrożyć dzieci do samodzielności, odpowiedzialności i współpracy są zadania tygodniowe. W poniedziałek dzieci otrzymują zadania przygotowane w oparciu o realizowaną aktualnie tematykę. Na wykonanie zadań dziecko ma cały tydzień. Może je realizować w wolnym, wybranym przez siebie czasie (po zajęciach i zabawach realizowanych z całą grupą). Po zakończeniu zadania dziecko pokazuje efekt nauczycielce i zaznacza na tablicy zrealizowanie swojego zadania magnesem zgodnym z aktualnym kolorem dnia.
W opisywanej przez nas koncepcji funkcjonują również sygnalizatory organizujące czas i rodzaj pracy przedszkolnej. Kolor czerwony – oznacza samodzielną pracę nad zadaniem. Kolor żółty – to praca w parach, korzystanie ze wzajemnej pomocy. Kolor zielony – korzystanie z pomocy nauczyciela.
Wzajemna współpraca pomiędzy dziećmi jest ważnym elementem edukacji daltońskiej. Staramy się aby w każdym tygodniu były zadania do wykonania w parach lub większych zespołach. Pary zmieniające się na zasadzie „każdy z każdym” współpracują ze sobą w ciągu tygodnia w różnych sytuacjach, nie tylko zadaniowych.
W naszym przedszkolu obchodzimy urodziny dzieci. Śpiewamy tradycyjne sto lat, składamy życzenia, przygotowujemy niespodziankę urodzinową od rówieśników i pań, częstujemy się słodkościami. Zwyczaj ten przełożyłyśmy na edukacje daltońską przygotowując kalendarze urodzin dzieci. Wizualizują one pory roku oraz poszczególne miesiące. Tym sposobem dzieci mają możliwość same kontrolować kto obchodzi urodziny w najbliższym czasie. Przedszkolaki w ten sposób utrwalają nazwy pór roku oraz miesiące przypadające na nie.
VI. EWALUACJA
1. Przygotowanie sprawozdania podsumowującego wdrażanie innowacji
i przedstawienie na posiedzeniu Rady Pedagogicznej w czerwcu 2014 r.2. Tygodniowa ocena własna dzieci związana z realizacją przydzielonych dyżurów i zadań własnych.
3. Ankieta skierowana do rodziców i nauczycieli dotycząca wprowadzonej innowacji.
VII. BIBIOGRAFIA
1. Helen Perkhurst „Wykształcenie według planu daltońskiego”.
2. Wincenty Okoń „Szkoły eksperymentalne w świecie 1900-1975”.
3. Roel Rőhner, Hans Wenke „Pedagogika planu daltońskiego”.
4. Roel Rőhner „Pedagogika daltońska wzorowym narzędziem dla współczesnej edukacji – bliżej przedszkola XI.2011.
5. Joanna Kurek, Katarzyna Dryjas „Pedagogika daltońska w polskich przedszkolach”. Wychowanie w przedszkolu nr 5/2011.