ćwiczenie słuchowe: 

proszę kliknąć w link:  ĆWICZENIA SŁUCHOWE

---

Drodzy Rodzice!!!!

 

 

 

 

Zajęcia logopedyczne w naszym przedszkolu obejmują zarówno terapię logopedyczną ( zajęcia w małych zespołach, w parach, indywidualnie), jak i profilaktykę ( zajęcia grupowe).

Terapia logopedyczna skierowana jest do dzieci z opóżnionym rozwojem mowy, z nieprawidłową artykulacją, obniżoną sprawnością aparatu artykulacyjnego, z niepłynnością mówienia, dla dzieci z trudnościami w słyszeniu oraz w rozumieniu.

Głównym celem ćwiczeń z logopedą jest profilaktyka wad wymowy i zaburzeń mowy, a także wspomaganie kompetencji językowych, które decydować będą o powodzeniach i sukcesach dziecka.

 

 

 

Podczas zajęć logopedycznych uczymy się:

 

·         usprawniać aparat artykulacyjny,

·         kształtować prawidłowy tor oddechowy ( wydłużania fazy wydechowej),

·         rozwijać słuch dziecka,

·         kształtować prawidłowe czynności fizjologiczne w obrębie aparatu artykulacyjnego,

·        wzbogacać słownictwo,

·        rozwijać umiejętności budowania dłuższych wypowiedzi,

·        rozwijać umiejętności rozumienia wypowiedzi słownych,

·        uzyskiwać prawidłową artykulację głosek,

·        kształtować swobodne wypowiedzi dziecka.

 

 

 

 

W kąciku logopedycznym znajdziecie Państwo rady, ciekawostki, artkuły z dziedziny logopedii oraz propozycje ćwiczeń i zabaw usprawniających, wspomagających wymowę, które możecie wykonywać z dzieckiem w domu.

 

 

 

neurologopeda-  Dorota Podgórska

 

---

 

ROZWÓJ MOWY DZIECKA

DZIELIMY NA CZTERY OKRESY :

Okres melodii (0-1 rok życia)

Okres wyrazu (1-2 rok życia)

Okres zdania (2-3 rok życia)

Okres swoistej mowy dziecięcej  (3-7rok życia) 

 

OKRES MELODII (0-1rok życia)

·         krzyk jest podstawową formą komunikacji, sygnalizacji swoich potrzeb,

·         dziecko zaczyna kojarzyć, że ilekroć krzyczy, tylekroć pojawia się mama,

jest to pierwsze porozumienie,

·         krzyk jest ćwiczeniem narządu oddechowego; wdech krótki, wydech powolny,

·         2-3 miesiąc to głużenie  albo gruchanie, towarzyszące nieskoordynowanym ruchom kończyn i całego ciała,

·         głużenie to jeszcze nie mowa, ale nieświadome ćwiczenie narządów artykulacyjnych; w głużeniu wyróżniamy samogłoski, spółgłoski, grupy spółgłoskowe i samogłoskowe; głużą wszystkie dzieci, także i głuche.

·         niemowlę w okresie gruchania przygotowuje się do wydawania podstawowych dźwięków mowy; w mózgu powstają pierwsze skojarzenia miedzy wydawanymi dźwiękami a odpowiadającymi im ruchami aparatu artykulacyjnego,

·         w drugiej połowie pierwszego roku życia obserwujemy u dziecka gaworzenie; gaworzenie to zamierzone powtarzanie dźwięków; dzięki nabywaniu takich cech jak spostrzegawczość, skupienie uwagi dziecko naśladuje teraz dźwięki, które wydało przypadkowo (powtarza je) oraz dźwięki, które zasłyszało z otoczenia; naśladownictwo początkowo odruchowe staje się objawem uwagi i woli,

·         gaworzenie to trening słuchu,

·         gruchając i gaworząc dziecko „montuje” sobie w ośrodkowym układzie nerwowym bardzo złożoną sieć powiązań; stopniowo w mózgu zaczynają się wytwarzać skojarzenia między obrazem wzrokowym przedmiotu a jego dźwiękowym odpowiednikiem; dziecko zaczyna wtedy rozumieć mowę i wymawiać nazwy przedmiotów zgodnie z ich znaczeniem; bez tych skojarzeń nazwy byłyby bez treści,

·         pod koniec drugiego roku życia dziecko dużo rozumie, spełnia proste polecenia; pojawiają się proste wyrazy: mama, tata, baba...

·         rozwój mowy postępuje w tym okresie równolegle z rozwojem fizycznym:

·         fazie głużenia odpowiada umiejętność unoszenia głowy,

·         gaworzeniu-umiejętność siadania,

·         pierwszym wyrazom pozycja pionowa , stawanie. 

 

OKRES WYRAZU (1-2 rok życia)

·         dziecko używa już wszystkich samogłosek, oprócz nosowych,

·         ze spółgłosek wymawia: p, b, m, t, d, n, k, ś czasem ć,

·         pozostałe spółgłoski zastępuje innymi, o zbliżonym miejscu artykulacji; grupy spółgłoskowe upraszcza;

·         charakterystyczne jest wymawianie tylko pierwszej sylaby lub końcówki.

 

 

OKRES ZDANIA (2-3 rok życia)

·         w tym czasie mowa ulega dalszemu doskonaleniu, dziecko powinno wypowiadać większość spółgłosek,

·         pod koniec mogą się już pojawiać głoski s,z,c, dz a nawet sz,ż,cz, dż; wymienione głoski nie zawsze są pełnowartościowe, a czasem w trudniejszych zestawieniach – bywają zastępowane innymi, łatwiejszymi głoskami, wskutek małej sprawności narządów artykulacyjnych;

·          dziecko wie jak dana głoska powinna brzmieć, ale nie potrafi jej prawidłowo wyartykułować.

 

 

 OKRES SWOISTEJ MOWY DZIECIĘCEJ 
(3-7 rok życia)

·         dziecko 3 letnie powinno wymawiać wszystkie samogłoski, tak ustne jak
i nosowe, chociaż w mowie jego mogą występować odstępstwa, np. zamiana samogłosek: a = o; e = a, i = y.

Jest to związane z nie wykształconą sprawnością narządów artykulacyjnych,

·         powinno też wymawiać spółgłoski wargowe: m, mi, p, pi , bi, b,

·         spółgłoski wargowo-zębowe: f, fi w, wi,

·         spółgłoski środkowojęzykowe: ś, ć, ź ,dź, ń,

·         spółgłoski tylnojęzykowo zębowe: k, g, ki, gi

·         przedniojęzykowo-zębowe: t, d, n,

·         przedniojęzykowo- dziąsłowe: l, li,

·         półsamogłoski:  j, ł

·         mogą się już pojawiać głoski przedniojęzykowo – zębowe: s,z,c,dz;

·         zdarza się, że pojawiają się już głoski przedniojęzykowo-dziąsłowe: sz,ż,cz,dż,

·         chociaż dużo głosek dziecko umie już wypowiedzieć poprawnie w izolacji i pod dyktando, jednak w mowie spontanicznej są one zamieniane na łatwiejsze pod względem artykulacyjnym,

·         ogólnie mówiąc mowę dziecka 3 letniego cechuje zmiękczanie głosek s,z,c,dz,  sz,ż,cz,dż, są często wymawiane jak ś,ź,ć,dź; 
„r” jest wymawiane jako „j” lub „ł”, zamiast „f” występuje „ch” i odwrotnie;

·         dziecko upraszcza grupy spółgłoskowe tak w nagłosie jak i w śródgłosie wyrazu; brak wyraźnych końcówek w wyrazach .

 

 

DZIECKO 4 LETNIE POWINNO:

·         wymawiać prawidłowo głoski s,z,c,dz ; nie powinno już ich wymawiać jako ś,ź,ć,dź,

·         pojawia się głoska „r”, choć jej opóźnienie nie powinno jeszcze niepokoić; opanowanie jej jest dla dziecka wielkim sukcesem, że skupiając się nad zdobyczą- często jej nadużywa, wymawiając np. rarka zamiast lalka, mreko zamiast mleko,

·         głoski sz,ż,cz,dż dziecko jeszcze zamienia na s,z,c,dz lub ś,ź,ć,dź ,

·         grupy spółgłoskowe, choć lepiej brzmiące niż poprzednio, są jeszcze upraszczane.

 

 

 

DZIECKO 5 LETNIE POWINNO:

·         mówić w sposób zrozumiały,

·         głoski sz,ż,cz,dż  powinny się już ustalić; dziecko powinno je poprawnie powtórzyć, choć w mowie potocznej mogą być jeszcze wymawiane jak s, z,c,dz,

·         głoska „r” powinna już być wymawiana ale często pojawia się w tym okresie;

·         grupy spółgłoskowe są jeszcze upraszczane, zarówno w nagłosie wyrazu , jak i w śródgłosie.

 

 DZIECKO 6 LETNIE POWINNO:

·           mieć opanowaną mowę pod względem dźwiękowym.

Nie zawsze proces rozwoju przebiega tak pomyślnie , dlatego w tych przypadkach mówimy o zaburzeniach rozwoju mowy.

O wadach wymowy mówimy wtedy gdy, odbiega ona  od normy fonetycznej ogólnie przyjętej w danym języku.

 

 

 

Źródła: L. Kaczmarek, Nasze dziecko uczy się mowy, E. Stecko, zaburzenia mowy u dzieci, wczesne rozpoznanie i postępowanie logopedyczne.

---

Kiedy do logopedy?

Jeśli dziecko:

§  po ukończeniu 6 miesiąca życia nie gaworzy,

§  około 1 roku życia nie wypowiada prostych słów ( np. mama, tata, baba, daj),

§  po ukończeniu 2 roku życia nie wypowiada prostych zdań,

§  mając skończone 3 lata nadal mówi niezrozumiale dla otoczenia,

§  po ukończeniu 4 roku życia głoski / s, z, c, dz / wypowiada jako / ś, ź, ć, dź /,

§  ma 5 lat i nie podejmuje prób wymowy głosek / sz, ż, cz, dż /,

§  między 5 a 6 rokiem życia nie wypowiada głoski / r /,

§  mając 6 lat nie wypowiada prawidłowo wszystkich głosek języka polskiego.

W każdym wieku, jeśli dziecko:

§  nie utrzymuje kontaktu wzrokowego,

§  masz wrażenie, że nie słyszy Twoich poleceń,

§  martwi Cię, że mało mówi,

§  wkłada język między zęby podczas mówienia,

§  jąka się albo zacina,

§  oddycha przez usta i ma często otwartą buzię.

 

Jeśli cokolwiek Cię niepokoi, nie czekaj!!!

Nigdy nie jest za wcześnie na konsultacje u logopedy.

---

Ćwiczenia i zabawy oddechowe 

Ćwiczenia i zabawy oddechowe stanowią ważny element w terapii logopedycznej. Oddychanie to czynność fizjologiczna niezbędna do życia i prawidłowego mówienia.

Każdy logopeda zaczyna  swoją terapię z dzieckiem właśnie od ćwiczeń oddechowych. To one przygotowują i rozgrzewają aparat mowy do dalszych ćwiczeń. Nawet jeśli twoje dziecko nie potrzebuje wsparcia logopedy, to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby poćwiczyć swój oddech. W przyszłości może to pomóc również w ramach nauki regulacji emocji – właśnie poprzez głębokie, regularne oddychanie.

Ćwiczenia oddechowe należy rozpocząć od ćwiczeń łatwych, w czasie których dziecko bawi się oddechem.  Stopniowo przechodzimy do ćwiczeń trudniejszych, które można łączyć z elementami gimnastyki czy ćwiczeniami fonacyjnymi.

Ćwiczenia oddechowe powinny być wykonywane systematycznie, najlepiej codziennie po kilka minut. Pamiętajcie jednak, aby nie wykonywać zbyt dużo ćwiczeń oddechowych, bo dziecko może doprowadzić się do hiperwentylacji i mieć zawroty głowy. Należy zwracać uwagę na malucha, który podczas zabawy może nie zauważyć, że czuję się inaczej i kręci mu się w głowie.

Poniżej znajdą Państwo  pomysły na ciekawe ćwiczenia oddechowe dla dzieci.  Ich celem jest wsparcie nauki mówienia, a także pomoc w regulacji emocji. Oddychanie jest  przecież naszą najbardziej  naturalną czynnością fizjologiczną, niezbędną do życia.

1.Puszczanie baniek mydlanych- wystarczy kupić zestaw do robienia baniek mydlanych i pokazać dziecku co można z nim robić. Warto zwrócić uwagę na prawidłowy oddech: wdech nosem i wydech ustami – wtedy bańki będą największe, a policzki i usta będą prawidłowo pracowały.

2. Nadymanie buzi i przepychanie powietrza wewnątrz jamy ustnej.

3. Przenoszenie słomką skrawków papieru, kawałków gąbki. Można też wyciąć z papieru kolorowe kółeczka, kwadraty, tójkąciki( przy okazji utrwalamy nazwy kształtów) i przenosić je za pomocą słomki do pudełka, na kartkę papieru.

4. Kolorowe obrazy-przy użyciu rurki (szerokiej lub wąskiej) rozdmuchujemy kolorowe farby na papierze.  Taka forma malowania sprawia, że tworzymy wspaniały, nowoczesny obraz, a jednocześnie ćwiczymy oddech.

5.Dmuchanie przez słomkę do kubka z wodą, wywoływanie burzy. Do wody można dolać mydło w płynie, wówczas będzie jeszcze bardziej atrakcyjna zabawa z bańkami mydlanymi J.

6.Nadmuchiwanie baloników. Tworzenie baloników małych, większych i największych.

7. Dmuchanie na baloniki w ten sposób, by nie opadły na podłogę.

8. Dmuchanie na piórka, waciki, lekkie przedmioty, przedmuchiwanie ich po płaskiej powierzchni, dmuchanie  tak, by jak najdłużej utrzymywały się w górze.

9.Wyścigi piłeczek wodnych- do dużego pojemnika nalewamy wodę. Możemy ją dodatkowo zabarwić na ciekawy kolor, który przyciągnie uwagę dziecka. Wraz z maluchem kolorujemy piłeczki pingpongowe i urządzamy wodne zawody. Kto szybciej przepchnie piłeczkę na druga stronę. Warunkiem jest popychanie wydmuchiwanym powietrzem. Zamiast piłeczek można zrobić papierowe statki.

10. Mecz- kładziemy piłeczkę pingpongową na środku stołu i przedmuchujemy ją na stronę przeciwnika. Punkt zdobywa osoba, która nie pozwoli piłce spaść na ziemię. Wszystko kontrolujemy oddechem.

11.Zbieramy zapachy-chodzimy po całym domu i próbujemy znaleźć jak najwięcej zapachów. Wdychamy nosem, żeby sprawdzić, co to za zapach, a następnie wydychamy ustami do rączek i chowamy do torebki. Dzieci uwielbiają zabawy twórcze, w których można przekształcać rzeczywistość. Po uzbieraniu różnych zapachów, próbujemy, wraz z dzieckiem przypomnieć sobie, co włożyliśmy do naszych torebek.

12.Ciemno – jasno-najlepszym czasem na tę zabawę jest pora wieczorna, kiedy już jest ciemno. Zapalamy wtedy kilka świeczek, gasimy światło i bawimy się w zabawę ciemno – jasno, zdmuchujemy płomień.

13. Latające motylki, pszczółki, żuczki-wykonamy wraz z dzieckiem papierowe motylki, który każdy z was ozdobi według uznania. Potem próbujmy pomóc motylkom poderwać się do lotu. Dmuchaj z całej siły i sprawdź, który motylek poleci najwyżej. Zamiast motylków mogą to być pszczółki, żuczki. To zależy od Twojego dziecka. Motylki czy inne owady możemy też przywiązać nitką do patyczków, gałązek i dmuchać na nie.

14. Robimy duży i powolny wdech nosem i powolny wydech ustami. Ćwiczenie można połączyć z ruchem, gimnastyka. Wdech noskiem z jednoczesnym uniesieniem rąk w górę i wydech, wtedy rączki opadają .

15. Huśtawka dla lali- kładziemy się na plecach, rozluźniamy się, możemy włączyć spokojną muzykę. Kładziemy  lalę lub  misia na swoim brzuchu i  huśtamy biorąc duży wdech i wydech. Dziecko powinno oddychać spokojnie, dzięki temu misiu nie spadnie z „huśtawki”.

Jest to wspaniała zabawa kończąca, pozwala na zrelaksowanie się po ćwiczeniach czy nauce, uspokaja i wycisza.

16.Brzuchomówca-to ćwiczenie oddechowe nie tylko pomoże ćwiczyć aparat oddechowy, ale też wprowadzi dziecko w świat relaksacji. Jest to trudniejsza wersja „Huśtawki dla lali”.Potrzebne nam są nadmuchane balony, najlepiej jeśli ozdobimy je minkami z emocjami. Kładziemy się na podłodze. Na naszym brzuch układamy balon i oddychamy tak spokojnie, aby balon lekko podnosił się i opadał w raz z naszym brzuchem. Tak ćwiczy każdy brzuchomówca! 😉

17.Chuchanie na „ zmarznięte „rączki, na gorącą zupę.

18. Zabawy ortofoniczne naśladujące głosy zwierząt, urządzeń,np.: szczekanie psa, syczenie węża, suszarki do włosów, wiertarki, itp.

19. Naśladowanie śmiechu ludzi: Ha, Ha, Ha, He, He, He, Hi, Hi, Hi J

20.Dziecko w siadzie skrzyżnym robi wdech w pozycji wyprostowanej, wydech przy skłonie w przód.

21. Zabawy z klockami- budujemy z klocków tunel lub labirynt i przedmuchujemy przez niego piłkę pingpongową. Zabawa ta to nie tylko ćwiczenie oddechowe, ale także ćwiczenie zdolności manualnych, koordynacji wzrokowo- ruchowej, koncentrację, wyobraźnię i kreatywność.

22. Próbujemy stworzyć i wykonać własne ćwiczenie lub zabawę oddechową. Powodzenia!!!

Życzę wspaniałej zabawy!!!

 

 

Opracowała-  Dorota Podgórska

                

---

30.03.2020r.

 

 

ĆWICZENIA SŁUCHU FONEMOWEGO

 

Słuch fonemowy jest to zdolność rozróżniania fonemów, czyli dźwięków mowy ludzkiej.

Należy pamiętać, że dziecko z zaburzonym słuchem fonematycznym dobrze słyszy słowa, lecz nie potrafi różnicować pojedynczych dźwięków lub złożyć ich w całość. Dziecko musi z potoku słyszanej mowy wyodrębnić wyrazy, w nich sylaby, w sylabach- głoski. Aby zrozumieć sens tekstu musi uchwycić kolejność głosek w wyrazie i umieć je zróżnicować.

Zaburzenia słuchu fonematycznego utrudniają rozumienie mowy, są przyczyną wadliwej wymowy fonemów, co uwidacznia się w czytaniu i pisaniu.

Przy całkowitym braku słuchu fonemowego mowa nie jest w ogóle rozróżniana. Dlatego należy zwrócić szczególną uwagę na ćwiczenia słuchowe szczególnie u dzieci 5 i 6-letnich.

Przejawem zaburzenia procesów syntezy i analizy słuchowej jest opóźniony rozwój mowy lub jej zaburzenia, a w szkole pojawiają się trudności w czytaniu i pisaniu ze słuchu.

Dzieci uczą się rozpoznawać dźwięki w sposób naturalny, tym bardziej, że już niemowlę reaguje na głosy najbliższych członków rodziny, oraz rozpoznaje ton głosu i wyrażane w ten sposób emocje. Rozpoznaje także inne dźwięki usłyszane wokół siebie takie jak kroki, zamknięcie drzwi, odgłosy sprzętów domowych. Dziecku w drugim roku życia wiele przyjemności sprawiają zabawy w naśladownictwo. Zachęcajmy je, więc często do zabaw w naśladowanie głosów wydawanych przez zwierzęta, czy pojazdy (samochód, pociąg, karetka). Ta prosta zabawa pomaga w kształtowaniu słuchu fonematycznego. Kiedy już u dziecka pojawi się zdolność różnicowania głosek (w drugim roku życia), wówczas potrafi ono różnicować nawet te głoski, których nie potrafi jeszcze wymówić, stąd te śmieszące rodziców sytuacje, gdy maluszek poprawia inne dziecko "mówi się kosyk, a nie kosyk".

W przypadku braku wzorców słuchowych małe dzieci uczymy rozróżniać dźwięki wydawane przez pojazdy, zwierzęta, stukot butów, skrzypnięcie drzwi, posługujemy się obrazkami. Następnie dzieci próbują naśladować słyszane głosy oraz rozpoznawać i różnicować dźwięki z otoczenia.

Do przeprowadzenia z dzieckiem ćwiczeń słuchu fonematycznego nie trzeba stwarzać specjalnej sytuacji, można do tego wykorzystać wiele popularnych zabaw, w które rodzice bawią się ze swoimi dziećmi na co dzień.

Na początek może to być:

• zabawa w słuchanie dźwięków. Dziecko z zamkniętymi oczami słucha otaczających je dźwięków, najpierw są to dźwięki naturalne, dochodzące z otoczenia (tykanie zegara, warkot samochodu, granie radia). Później wprowadza się dźwięki specjalnie wytwarzane do tej zabawy. Do wytwarzania tych dźwięków możemy użyć np. naczyń kuchennych, szklanek, drewna. Dziecko zapoznaje się z nimi mając otwarte oczy, po czym odwraca się lub zamyka oczy i próbuje zidentyfikować dźwięk.
• zabawa z instrumentami muzycznymi, która polega na rozpoznawaniu dźwięków poszczególnych instrumentów, może być rozpoznawanie autentycznych instrumentów lub po dźwięku nagranym na taśmę magnetofonową.

 

• wiele ciekawych zabaw słuchowych można przeprowadzić podczas spaceru, można najpierw różnicować różne dźwięki spotykane np. w parku (szelest suchych liści, wiejący wiatr, a zimą skrzypiący śnieg itd.), a potem je naśladować.
• zabawa w zgadywanie: "Który ze znanych dziecku przedmiotów wydaje taki dźwięk ?" (dzwoni, syczy, tyka, gwiżdże itd.)
• do ćwiczeń rozwijających słuch fonematyczny należą również ćwiczenia rytmizujące polegają one na odtwarzaniu usłyszanego rytmu. Można go wyklaskać lub wytupywać.

 

 

 

 

Opracowała – Dorota Podgórska

---

Ćwiczenia słuchu fonematycznego dla dzieci starszych

 

 

Ze starszymi dziećmi można przeprowadzać już ćwiczenia, które przygotują je do nauki czytania i pisania. Będą to już ćwiczenia polegające na analizie i syntezie wyrazów.

• wyróżnianie wyrazów w zdaniu,
• wyróżnianie sylab w wyrazie, najlepiej za pomocą klaskania (jedna sylaba- jedno klaśnięcie), oprócz tego można bawić się w kończenie wyrazów, podajemy pierwszą sylabę, np. ko-, a dziecko dodaje - ło (koło).
• wyróżnianie głosek w wyrazach- najpierw na początku wyrazu, potem na końcu i w środku. Można użyć do tego obrazków, spośród, których dziecko wyszuka obrazki zaczynające się lub kończące na daną głoskę.
• wymyślanie rymujących się wyrazów (czytanie, pisanie, szukanie obrazków itd.).
• układanie kilku wyrazów w kolejności od najkrótszego do najdłuższego (a, po, las, okno, lalka)
• rysowanie przedmiotów zaczynających się (kończących, lub mających w środku) na daną głoskę.
• słuchanie (starsze dzieci mogą same przeczytać) wierszy, w których występuje jak najwięcej dźwięków do naśladowania. Można wykorzystać następujące utwory: Lokomotywa, Ptasie radio, Kotek.
• dobieranie w pary wyrazów, które różnią się tylko jedną głoską (koza- kosa, mama- dama, tata- data, pije- bije, Ala- Ola).
• podkreślanie czerwoną kredką wyrazów, które "syczą", a niebieską, tych, które "szumią" (sok, puszka, szachy, postój, proszek, ser).

Do ciekawych zabaw należą zabawy w wymyślanie ciągu wyrazów na daną literę, np. wszyscy wymyślają wyrazy na literę "k". Inną formą tej zabawy jest wyszukiwanie wyrazu, który zaczyna się na ostatnią literę poprzedniego wyrazu (mąka -ananas - samochód - dom- mróz - ząb itd.).

Życzę Państwu mile spędzonego czasu podczas  zabaw z waszymi dziećmi.

 

                                                                                                                 

                                                                       Opracowała – Dorota Podgórska

---

Ćwiczenia języka

 

 

Ćwiczenia usprawniające narządy mowy, w tym języka przygotowują do prawidłowego mówienia. Zbyt słabe mięśnie języka powodują, iż nie może on wykonywać precyzyjnych ruchów, które są potrzebne do realizacji wielu głosek. Często również zbyt krótkie wędzidełko języka powoduje, iż nasz język ma ograniczony zakres ruchów - w związku z czym również mogą pojawić się problemy z artykulacją niektórych głosek. Możemy usprawnić mięśnie języka poprzez odpowiednie ćwiczenia.

Ćwiczenia można prowadzić w formie zabawy już z 2-letnim dzieckiem. Ćwiczenia te w formie zabawy  są dla dziecka przyjemnością.

Najlepiej ćwiczyć krótko, ale systematycznie ( 3-4 minuty z 3, 4 latkiem, do 10 ze starszym dzieckiem). Należy pamiętać, że czas i liczbę powtórzeń należy dostosować do indywidualnych możliwości dziecka.

Ćwiczenia wykonujemy przed lustrem lub naprzeciwko siebie. Następnie, kiedy dziecko potrafi już wykonywać je bez kontroli, można ćwiczyć przy każdej okazji: na spacerze, podczas jazdy samochodem, w wannie, itd.

Warto pamiętać, by często chwalić dzieciaka za podejmowany wysiłek, choćby efekty nie były widoczne od razu J

 

Ćwiczenia języka:

 

- wysuwanie prostego języka z buzi i chowanie go w głąb jamy ustnej,

 - oblizywanie warg ruchem okrężnym – usta szeroko otwarte (wargi można posmarować miodem, kremem czekoladowym, mlekiem w proszku),

 - zlizywanie miodu lub kremu czekoladowego z podniebienia,

 - unoszenie języka wysoko w kierunku nosa,

- opuszczanie języka na brodę,

- naprzemienne unoszenie czubka języka do nosa i na brodę,

 - „liczymy ząbki”- unoszenie czubka języka do górnych i dolnych zębów, dotykanie językiem poszczególnych zębów (po kolei),

 - wahadełko – kierowanie języka w kąciki ust bez dotykania językiem warg i zębów,

 - kląskanie językiem – zabawa w konika (naśladowanie stukotu końskich kopyt),

- unoszenie czubka języka do podniebienia i opuszczanie go za dolne zęby,

 - „ myjemy ząbki”- oblizywanie językiem wewnętrznej i zewnętrznej strony zębów górnych i dolnych ruchem okrężnym, usta szeroko otwarte,

 - przesuwanie czubka języka od zębów po podniebieniu jak najdalej w głąb jamy ustnej (język zagląda do gardła),

- „mlaskanie językiem”,

 - wypychanie językiem policzków oraz górnej i dolnej wargi,

- szybkie dotykanie czubkiem języka podniebienia,

- „ malujemy sufit”- czubkiem języka masujemy podniebienie,

- robimy kropki, kreski, kółka czubkiem języka na podniebieniu,

- przysysamy czubek języka do wałka dziąsłowego,

 - wyraźne wymawianie głosek [ a – l ] bez poruszania brodą, przy szeroko otwartych ustach czubek języka unosimy do wałka dziąsłowego,

 - wymawianie sylab la la la ...lo lo lo ...le le le ..., poruszanie jedynie językiem – nie brodą ( usta szeroko otwarte ),

- wymawianie głoski [ t t t...] przez uderzanie końcem języka o podniebienie, podobnie z głoską [d ],

- naciskanie językiem na podniebienie ( usta otwarte ) – zwalnianie nacisku,

 - przeciskanie języka między zębami,

 - układanie języka w rulonik; - zlizywanie z talerzyka resztek np. kisielu, budyniu,

- przygryzanie ząbkami czubka języka.

 

Powodzenia!!!!

 

Opracowała- Dorota Podgórska

---

Ćwiczenia podniebienia miękkiego

U dzieci mających trudności z  artykulacją poszczególnych głosek często występuje niska sprawność motoryczna narządów artykulacyjnych- języka, warg, żuchwy czy podniebienia miękkiego. Sprawność podniebienia miękkiego potrzebna jest do prawidłowej realizacji głosek tylnojęzykowych- k, g, h. Realizacja tych głosek  wymaga przesunięcia masy języka ku tyłowi, gdzie następuje zwarcie pomiędzy podniebieniem miękkim, a grzbietem języka. Czubek języka pozostaje przy dolnych dziąsłach, boki języka pozostają przy dziąsłach górnych, a podniebienie miękkie przylega do tylnej ściany gardła.
Usta są lekko otwarte, a żuchwa delikatnie opuszczona.

Ćwiczenia:

1) oddychamy swobodnie z otwartą buzią i patrzymy na podniebienie miękkie w lusterku – powiedzieć „a” i zobaczyć, jak się unosi (ćwiczenie ma uświadomić dziecku, nad czym pracuje),

2) oddychamy głęboko tylko nosem przy zamkniętej buzi,

3) oddychamy głęboko z otwartą buzią przy zaciśniętych skrzydełkach nosa,

4) oddychamy przy szeroko otwartej buzi tak, żeby powietrze wchodziło  przez nos, a wychodziło przez usta – ruchy podniebienia miękkiego obserwujemy w lusterku,

5) ziewamy przy nisko opuszczonej szczęce, język leży swobodnie na dnie jamy ustnej,

6) kaszlemy przy wysuniętym na zewnątrz języku,

7) chrapiemy na wdechu i na wydechu,

8) pijemy napoje przez słomkę (próbujemy wciągać tak dużo płynu, jak się da, żeby się nie zachłysnąć),

10) zasysamy słomką przedmioty (skrawków papieru, kulek styropianu itp.) i przenosimy je na inne (najlepiej dość odległe) miejsce, np. z jednego końca stołu na drugi,

11) naśladujemy różne rodzaje śmiechu (ho ho ho – jak grubas albo św. Mikołaj; ha ha ha – jak wesoły chłopiec; he he he – jak staruszka; hi hi hi – jak mała dziewczynka itp.),

12) wąchamy (wciągamy powietrze jak najdłużej 1 raz albo wciągamy kilka razy krótko raz za razem – np. jak pies, który węszy),

14) buzia szeroko otwarta i energicznie unosimy język i szczękę dolną do góry, naciskać na podniebienie miękkie tyłem języka (na początku wykonywać ćwiczenie wolno i dokładnie, a gdy się dziecko nauczy, można to robić szybciej),

15) płuczemy gardła ciepłą wodą ( to ćwiczenie może być jeszcze za trudne i wymaga ogromnej kontroli !).

Powodzenia! J

Opracowała- Dorota Podgórska

---

W celu usprawniania motoryki małej i wspomagania prawidłowej wymowy dzieci, zachęcam Państwa do przyłączenia się do pięknej akcji, w  dzisiejszym trudnym dla nas wszystkich czasie … Powodzenia! J

AKCJA_TECZA.pdf

---

Ćwiczenia usprawniające pracę warg.    

 

Sprawne wargi sprzyjają starannej wymowie. Wargi ciężko pracują. Gdy mówimy, to się zaokrąglają, spłaszczają czy układają w kształt dzióbka. Im sprawniej i ładniej pracują wargi, tym przyjemniej słucha się osoby mówiącej. Jeśli buzia dziecka jest zbyt często otwarta, np. z powodu częstych infekcji górnych dróg oddechowych czy nieżytów nosa, wówczas wargi rozleniwiają się i za mało ruszają podczas mówienia. Dlatego warto o nie dbać- gimnastykować: rozciągać, nagryzać, cmokać. To naprawdę działa!!!

Ćwiczenia warg:

• wymawianie na przemian „a” - „o” lub „e” - „o” przy maksymalnym oddaleniu od siebie górnej i dolnej wargi ,
• oddalanie od siebie kącików ust, jak przy „i”,
•  zbliżanie do siebie kącików ust (ściąganie warg) jak przy „u”,
•  cmokanie i parskanie (wprawianie warg w drganie),
• wargi wysunąć do przodu, ściągnąć je (jak przy gwizdaniu) i przesuwać w kąciki ust: w prawo, w lewo, a następnie wykonywać nimi ruchy okrężne,
•  ssanie wargi górnej, a potem dolnej,
• masowanie warg zębami (górnymi dolnej wargi i odwrotnie),
•  zdmuchiwanie z warg papierowych skrawków gazety,
•  układanie ust, jak przy wymowie samogłosek ustnych, z wyraźną przesadną artykulacją warg, np. w kolejności: a-i-o-u-y, u-a-i-o-y, o-a-y-i-u, y-i-o-a-u, u-i-y-a-o. W następnej fazie łączymy samogłoski w pary: a-i, a-u, i-a, u-o, i-u, o-i, u-i, a-o ,
• wymawiać samogłoski ustne z przesadną artykulacją, np. a-i-o-e-n-y, łączyć przy tym w pary samogłoski o skrajnych układach warg i kilkakrotne powtarzać każdą z par: a-i-ai, a-u-a-u, u-i-n-i, i-a-i-a, j-n-i-n, n-a-u-a,
•  nadymać policzki przy zwartych wargach,
•  nadmuchiwać gumowe zabawki, baloniki,
• nadymać policzki z uwolnieniem nagromadzonego w jamie ustnej powietrza,
•  nadymać policzki i zatrzymać powietrze w jamie ustnej na około 4 -5 sekund, następnie oddychać przez nos bez zmiany położenia warg i policzków,
•  nadymać policzki na zmianę lewy i prawy, przesuwać powietrze z jednej strony jamy ustnej do drugiej przy zwartych wargach,
•  wciągać policzki do jamy ustnej (policzki ściśle przylegają do łuków zębowych, wargi tworzą zajęczy pyszczek),
•  przy zaciśniętych zębach zwierać i rozwierać wargi (zwarcie ma być silne, rozwarcie możliwie największe),
•  zaokrąglać i rozciągać (spłaszczać) wargi przy zwartych szczękach; przy zaokrąglaniu wargi wysuwają się do przodu i całkowicie zwierają, przy spłaszczeniu wargi ściśle przylegają do łuków zębowych, zęby dolne i górne powinny być widoczne,
• dmuchać na płomień świecy, skrawki papieru, watkę, pingpongową piłeczkę przy różnym układzie warg: wargi ułożone w kształcie wąskiego lejka (jak przy n), wargi ułożone w kształcie szerokiego lejka (jak przy sz), układ właściwy spółgłosce f,
•  zaokrąglać i rozciągać wargi przy zwartych szczękach; przy zaokrąglaniu wargi wysuwają się do przodu i całkowicie zwierają, przy spłaszczeniu wargi są też zwarte, a łuki zębowe są niewidoczne,
• przy zwartych szczękach i wargach odciągać na przemian kąciki ust na boki ,
• cmokać przy dowolnym układzie warg (powstający szmer przypomina pocałunek),
• cmokać przy wysuniętych i zaokrąglonych wargach oraz zwartych szczękach
•  wykonywać ruch kolisty wysuniętych, zaokrąglonych i zwartych warg. Ruch warg może być wykonywany samodzielnie lub łącznie z ruchami szczęki dolnej,
•  utrzymywać przy pomocy warg patyczek obciążony plasteliną; wdech i wydech wykonywać kącikami ust; w celu wyeliminowania oddychania przez nos zaciskać nozdrza,
•  wymawiać samogłoski ustne przy zwartych szczękach,
•  przy lekko rozwartych szczękach naciskać palcami wskazującymi na kąciki ust w kierunku do środka szpary ust (wargi wysuwają się do przodu i uwypuklają na zewnątrz do góry i do dołu w kształcie luków), przy takim układzie polecamy wykonać zwarcie warg,
•  przy zamkniętych szczękach unosić wargę górną (widoczne są tylko zęby górne), a następnie opuszczać wargę dolną (widoczne są tylko zęby dolne),
•  przy zamkniętych szczękach wysuwać wargi do przodu i zaokrąglać w kształcie wąskiego lejka (jak przy wymowie u); stopniowo opuszczać szczękę dolną i poszerzając we wszystkich kierunkach odległość między wargami, przejść do najszerszego okrągłego otwarcia szpary ustnej, następnie stopniowy powrót do poprzedniego położenia warg, nie zmieniając położenia wargi dolnej (należy zwracać uwagę na symetryczny układ warg) ,
• górne siekacze oprzeć na wardze dolnej, warga górna jest lekko uniesiona, tak że widoczne są siekacze górne (jak przy artykulacji głosek w, f),
• wdychać i wydychać powietrze przez szczelinę wargowo-zębową,
• dolną szczękę przesuwać do przodu i do góry, tak aby widoczne dolne siekacze dotykały do spłaszczonej wargi górnej,
•  górnymi siekaczami lekko dotykać wargi dolnej, równocześnie wargi wykonują ruch spłaszczenia i powrót do pozycji neutralnej; te same ruchy warg wykonuje się przy kontakcie zębów dolnych z górną wargą,
•  wargi wysuwać do przodu, zaokrąglać i zwierać, a następnie wykonać ruch w prawo i w lewo (lub do góry i do dołu); szczęki przez cały czas są zwarte,
•  przy rozwartych szczękach wciągać w głąb jamy ustnej wargi, tak by całkowicie zasłaniały zęby górne i dolne; następnie stopniowo unosić szczękę dolną,
•  zbliżać wargi i wciągać powietrze,
•  wargę górną położyć możliwie najdalej na wargę dolną i wykonywać ruchy ssania; to samo ćwiczenie wykonujemy przy ułożeniu wargi dolnej na górną.

 

 

 

 

Opracowała – Dorota Podgórska

 

 „Maczek”

Jestem polny maczek,

mam czerwony fraczek.

Lubię tańczyć kujawiaczka,

walczyka i krakowiaczka.

 

 

„Papużka”

Papużko, papużko

Powiedz mi coś na uszko.

Nic nie powiem, boś ty plotkarz,

Powtórzysz temu, kogo spotkasz.

 

 

 „Szynszyla”

Mały, szary, szybki stworek.

Szpera w szafie, gryzie worek.

Je orzechy, chrupie liście,

Często skacze zamaszyście.

Któż to taki?

Czy zgadliście?

To szynszyla- oczywiście.

 

 

"Puszczyk w puszczy"
Pośród gęstych chaszczy w puszczy
Puszczykowi puch się łuszczy -
Gdy się puszczyk trochę ruszy,
Zaraz puszkiem wokół prószy!
Puszczyk z żalu głośno piszczy:
- Ależ mi się pyszczek błyszczy!
Teraz kurze pierze taszczy,
Żeby przykryć błysk na paszczy...

 

 

„Dżdżownica”

Zjadła dżem dżdżownica,

wreszcie pękła jej spódnica.

Zapłakała więc żałośnie:

„Jak na drożdżach brzuch mi rośnie”.

 

 „Poduszka”

Poduszka na twym łóżku poszewkę ma pluszową.

Kwiatuszki i motylki masz tuż nad swoją głową.

Poduszka na twym łóżku przyniesie ci sen szybki.

Będziesz w tym śnie szybować, potem pływać jak rybki.

 

 

„Szalik”

Zimą, kiedy szron na szybach i śnieżne zaspy wkoło,

z szuflady wygląda szalik; patrzy na ciebie wesoło.

Szukasz go na dnie szafy, w koszyku,

pod poduszkami, a on napuszony patrzy między innymi szalami.

Nie może się już doczekać, kiedy nim szyję okręcisz i wyjdziesz na podwórko na łyżwach się pokręcisz.

---

Zestaw ćwiczeń przygotowujących do prawidłowej realizacji głoski „r”.

 

     Głoska „r” jest dźwiękiem trudnym pod względem artykulacyjnym. Zwykle pojawia się jako ostatnia, często pomiędzy 5 a 6 rokiem życia dziecka. Wcześniej, bywa ona zastępowana kolejno głoskami: „ j, l”, które są formami rozwojowymi głoski „r”.

 

Poniżej przedstawiam ćwiczenia, które przygotują język do pionizacji języka oraz wibracji czubka języka, a tym samym do prawidłowej wymowy głoski”r”.

 

Ćwiczenia języka:

• Nagryzanie brzegów języka zębami, czyli masowanie i rozciąganie języka,
• wysunięcie przedniej części języka między zęby i delikatne żucie go, tzn. masaż języka,
• przeciskanie języka przez maksymalnie zbliżone do siebie zęby, tj. masowanie języka,
• wysuwanie szerokiego języka z ust - zabawa Pokaż łopatę,
• odklejanie językiem chrupek kukurydzianych lub opłatka z podniebienia,
• kląskanie czubkiem języka o podniebienie twarde, od najwolniejszych uderzeń po najszybsze - zabawa Jedzie konik,
• wielokrotne odrywanie języka przyklejonego całą powierzchnią - do podniebienia - zabawa w mlaskanie,
• zlizywanie z przedniej części podniebienia twardego przyklejonego kawałka czekolady, kropli miodu, odrobiny dżemu lub opłatka,
• naśladowanie lub ssanie prawdziwego cukierka czubkiem języka,
• przytrzymanie paska papieru wargami, a następnie zdmuchiwanie go z ust,
• szybkie wypowiadanie głoski [l],
• szybkie i kilkukrotne wybrzmiewanie ly z językiem uderzającym o górną wargę,
• energiczne, wielokrotne wybrzmiewanie:

• te, te, te,
• ty, ty, ty,
• de, de, de,
• dy, dy, dy,

naśladowanie różnych odgłosów:

• rybki - plum, plum,
• indyka - gul, gul,
• bociana - kle, kle,
• chodaków - klap, klap,
• mycia - chlapu, chlapu,
• jazdy konnej – patataj,

• śpiewanie różnych melodii na sylabach:

• la, la, la,
• lo, lo, lo,
• le, le, le,
• lu, lu, lu,
• ly, ly, ly,

• coraz szybsze wypowiadanie zbitki sylabowej la lo lu le,
• szybkie kilkukrotne powtarzanie:

• nalapatada,
• nolopotodo,
• nelepetede,
• nuluputudu,
• nylypytydy,

• coraz szybsze i wielokrotne wypowiadanie zbitki bd,
• powtarzanie ze stopniowym przyspieszaniem:

• bda, bdo, bde, bdu, bdy,
• pta, pto, pte, ptu, pty,
• bda – pta,
• bdo – pto,
• bde – pte,
• bdu – ptu,
• bdy – pty,

• przyspieszone wielokrotne wybrzmiewanie:

• tedamwa,
• tat tedat,
• ente dente,
• lelum polelum,
• ble, bla,
• tla, tlo, tlu,

• podczas szerokiego otwierania jamy ustnej, unoszenie czubka języka do podniebienia a następnie szybkie i wielokrotne wymawianie przytępionych głosek: [t] [d] oraz zbitek spółgłoskowych td, tdn, a także zbitek sylabowych:

• teda – teda,
• tede – tede,
• tedo – tedo,
• tedu – tedu,
• tedy – tedy,

• recytacja rymowanki z [t] dziąsłowym

Kto tutaj tak tupie?

To tato tutaj tak tupie.

Ach, tato tutaj tak tupie!

• unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego, wymawianie przedłużonego [d]
   z równoczesnymi energicznymi, poziomymi ruchami palcem po wewnętrznej powierzchni języka lub po wędzidełku podjęzyczkowym,
• uniesienie języka do wałka dziąsłowego, a następnie mocne dmuchnięcie na czubek języka, aż do pojawienia się tr,
• ułożenie wąskiego paska papieru na języku lub pod nim, a następnie wypowiadanie głoski [t]. Papier powinien się unosić, a zamiast [t] powinno pojawić się trrr,
• mocne akcentowanie [t] podczas wybrzmiewania zbitek tll, tll, tll, trl najpierw szeptem,
  a potem głośno,
• powtarzanie szeptem, a następnie głośno:

• la, la, la, trla,
• lo, lo, lo, trlo,
• lu, lu, lu, trlu,
• !e, le, le, trle,
• ly, ly, ly, trly,
• li, li, li, trli,

• szeptem i głośno wypowiadanie trla, trlo, trle, trlu, trly,
• próby naśladowania odgłosów, zaczynając od szeptu:

• śpiewu ptaków - tri li li,
• gry na trąbce - tra ta ta, tru tu tu, tre te te,
• zepsutego zamka karabinu - tr tr tr, dr dr dr,
• warczenia psa - wrr, wrr, wrr,
• ruszającego traktora - tur tur tur, tyr tyr tyr, pyr pyr pyr,
• odlotu ptaków - fru, fru, fru,
• ćwierkania wróbli - ćwir, ćwir,
• zatrzymywania konia - pr, pr,
• odgłosu świnki - chrum, chrum,
• chrapania - chr, chr, chr,
• dzwoniącego tramwaju - dryń, dryń,
• chrupania - chrup, chrup,
• szorowania - szuru, szuru,
• zapalania światła – pstryk,
• łamania gałęzi – trach,

•  częste żucie gumy do momentu utraty przez nią smaku.

 

Ćwiczenia warg:

 

• Naśladowanie odgłosów z otoczenia:

• samopoczucia w czasie zimna - brr, brr,
• ruszającego motocykla - brum, brum,
• parskania konia - prr, prr,

• energiczne pionowe poruszanie warg bokiem palca,
• parskanie wargami z językiem wysuniętym między nimi,
• pionowe ruchy palcami po wargach, naśladujące grę na gitarze lub harfie.

 

 

POWODZENIA !!!!
 

---

Rozwój motoryczny a rozwój mowy

Rozwój mowy jest ściśle powiązany z rozwojem mowy ponieważ myślenie dziecka to nie izolowany proces lecz ściśle związany z aktywnością ruchową np. manipulacją dziecka. Przy zakłóceniu mówienia u dziecka przy wykonywaniu przez niego jakiejś czynności, często jest ona przerywana.

Procesy  orientacyjno-poznawcze pozwalają na odbiór informacji i dokonywanie ich analizy i syntezy (funkcje spostrzeżeniowe: wzrokowe, słuchowe, kinestetyczne, dotykowe), a także na ich przechowywanie i odtwarzanie (uwaga i pamięć). Współdziałanie między tymi funkcjami oraz prawidłowe funkcje motoryczne (wykonawcze) niezbędne są do realizacji zadań. Jest to integracja percepcyjno-motoryczna, od której w znacznym stopniu zależy prawidłowy przebieg czynności mowy.

Procesy intelektualne i myślenie (zdolności umysłowe, operacje umysłowe), takie jak: wnioskowanie, uogólnianie, abstrahowanie, itp., rozwijają się dzięki przetwarzaniu informacji, co umożliwia m. in. kodowanie i dekodowanie mowy;

Procesy emocjonalno-motywacyjne  wpływają na aktywizowanie i ukierunkowywanie działań (czynności ludzkich). Zalicza się do nich emocje (złość, radość, strach, smutek, itp.) i uczucia (miłość, odpowiedzialność), które kształtują się na bazie emocji. W budowaniu wypowiedzi istotne są nie tylko treści intelektualne, ale także aspekt emocjonalny;

Procesy wykonawcze (ruchowe, realizacyjne, motoryczne) decydują o wszystkich motorycznych formach działania, a więc i werbalnych.

Oznacza to, że kształtowanie i rozwój mowy zależy więc nie tylko od rozwoju umysłowego, ale i od rozwoju motorycznego, od poziomu funkcji spostrzeżeniowych, uwagi, pamięci, a nawet od rozwoju emocjonalnego. Prawie każde zaburzenie rozwoju psychoruchowego może opóźniać pojawienie się pierwszych słów, zdań, wpływać na rozwój zasobu leksykalnego, artykulacji czy przyswajania reguł gramatycznych. Większość dzieci z określonymi deficytami rozwojowymi wykazuje różne formy zaburzeń rozwoju mowy.

Literatura: Bogdanowicz M., Psychologia kliniczna dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa 1985,

Kaczmarek B. L. J., Mózg, język, zachowanie, Lublin 1995,
Spionek H., Zaburzenia psychoruchowego rozwoju dziecka, Warszawa 1969,Spionek H., Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne, Warszawa  1981.

 

 

ZABAWY I ĆWICZENIA I ZABAWY MOTORYKI MAŁEJ WSPOMAGAJĄCE ROZWÓJ MOWY

Poniżej przedstawione są przykłady ćwiczeń i zabaw, które z powodzeniem można stosować w przedszkolu i w domu. Regularne stosowanie sprzyja rozwojowi dziecka :

 • swobodne bazgranie na dużych arkuszach papieru, flamastrami, kredkami świecowymi, pastelami,

 • nawlekanie koralików, przewlekanie sznurków, tasiemek, sznurowadeł przez różne rzeczy i otwory,

 • wieszanie ubranek dla lalek na sznurku i przyczepianie ich klamerkami do bielizny,

 • zamalowywanie dużych powierzchni farbami grubym pędzlem dziecko stoi (nie siedzi) przy stoliku odpowiedniej do jego wzrostu wysokości,

 • zamalowywanie obrazków w książeczkach do malowania • kalkowanie obrazków,

 • obrysowywanie szablonów • wciskanie w tablicę korkową pinezek - wyjmowanie ich, zbieranie drobnych elementów (pieniążki, ziarenka, guziczki- dwoma palcami kciukiem i wskazującym, zbieranie wyżej wymienionych przedmiotów pęsetą,

 • cięcie po narysowanych liniach - prostych (frędzelki), - falistych (serwetki),

 • wycinanie najpierw prostych, potem nieco bardziej skomplikowanych kształtów z papieru kolorowego,

 • ugniatanie papierowych kul i rzucanie nimi do celu ,

• wykonywanie drobnych ruchów palcami: spacerowanie palcami po stole, zabawa, idzie kominiarz po drabinie, naśladowanie gry na pianinie,

 • odtwarzanie rytmu padającego deszczu ,

• modelowanie z plasteliny, modeliny, masy papierowej najpierw kuleczek, wałeczków; później form bardziej złożonych - zwierząt, postaci ludzkich, liter,

 • stemplowanie i kolorowanie • wydzieranie z kolorowego papieru i naklejanie wydzieranki na papier,

 • rysowanie w liniach wzorów literopodobnych i szlaczków,

 • strząsanie wody z palców,

 • zgniatanie kartki papieru jedną ręką w małą kulkę,

 • zabawy pacynką,

 • przyszywanie guzików ,

• szycie prostymi ściegami,

 • krążenia palcami, np. jednego palca wokół drugiego nieruchomego, wokół siebie obu palców,

 • ćwiczenia dłoni- wymachy, krążenia, uderzenia, pocierania, otwierania, zamykania,

 • ściskanie piłeczek,

 • zwijanie palcami chusteczek, apaszek,

• rysowanie patykiem po ziem,

 • faliste ruchy ramion - zabawa w przylot i odlot bocianów,

 • przy wolnym chodzie ruchy rąk jak podczas pływania żabką - zabawa w naukę pływania,

 • zabawa w pociągi - ruch rąk naśladuje obroty kół,

 • zabawa w pranie, rozwieszanie bielizny i prasowanie,

• zabawa w gotowanie obiadu - naśladowanie wałkowania ciasta, mieszania gęstej zupy, kręcenia kranem, ubijania piany ,

• gry w pchełki, bierki, kręgle, bilard stołowy,

 • rzucanie woreczków lub piłeczek - kto dalej,

 • toczenie piłki do dołka ,

• przerzucanie piłki średniej wielkości z ręki prawej do lewej i podrzucanie jej raz prawą, raz lewą ręką,

 • podbijanie balonika wyłącznie palcami prawej i lewej ręki,

 • wypuszczanie piłeczki tenisowej z ręki w dół i próby chwytania jej w locie, samymi palcami - zanim odbije się od podłogi,

 • "rysowanie" palcami w powietrzu określonego przedmiot,

 • układanie z elementów geometrycznych postaci ludzkich, zwierząt, domków itp.,

 • układanie z patyczków, np. płotów.

ZABAWY PALUSZKOWE

 • Poprawiają sprawność manualną, niezbędną przy nauce pisania, mogą być stosowane jako wstępny etap tej nauki lub w ramach terapii u dzieci z obniżoną sprawnością,

 • Wierszyki wzbogacają słownictwo dziecka, wpływając na rozwój mowy,

 • Pogłębiają więź emocjonalną między rodzicem a dzieckiem,

 • Uczą podstaw komunikowania się i naprzemienności, która jest podstawą dialogu.,

 • Pomagają się zrelaksować i skoncentrować na konkretnej czynności, co małym dzieciom często przychodzi z trudem.

 

1. „Każda rączka Każda rączka, każda rączka Pięć paluszków ma, pięć paluszków ma. Paluszki składamy, wszystkimi klaskamy, Raz i dwa, raz i dwa.”

 

2. Zaczynamy od kciuka, potem kolejno palec wskazujący, środkowy, serdeczny i mały:

„ Ten paluszek to jest dziadziuś, (kciuk) a ten obok to babunia. (wskazujący) Ten paluszek to jest tatuś, (środkowy) a ten obok to mamunia. (serdeczny) A ten to dziecinka mała …(tu pada imię dziecka - mały palec) A to jest rodzinka cała (zamykamy rączkę dziecka w piąstkę).”

3. „ Pada deszczyk, pada, pada, (Uderzamy palcem o podłogę lub o stolik) coraz prędzej z nieba spada. (Przebieramy wszystkimi palcami.) Jak z konewki woda leci, (Uderzamy całymi dłońmi o podłogę.) A tu błyskawica świeci... ( Klaszczemy w dłonie nad głową.) Grzmot !!! (Uderzamy piąstkami o podłogę.)”

 

 

Dorota Podgórska- logopeda

---

„KOCHAM CZYTAĆ”

          Chciałabym  przedstawić Państwu  symultaniczno – sekwencyjną metodę nauki czytania poprzez  serię książek „ Kocham czytać” prof. J. Cieszyńskiej. Autorka jest psychologiem, logopedą, terapeutką dzieci niesłyszących, autystycznych, dyslektycznych. Jest kierownikiem Pracowni Logopedycznej w Katedrze Logopedii i Lingwistyki Edukacyjnej IFP Akademii Pedagogicznej w Krakowie

Seria książeczek: Kocham czytać”, przeznaczona jest do wczesnej nauki czytania, dla dzieci w grupach przedszkolnych, a także dla dzieci z wadami wymowy i niezakończonym rozwojem mowy oraz dla dzieci zagrożonych dysleksją.  Autorka książeczek twierdzi, iż dzięki rozpoczęciu nauki czytania już w wieku przedszkolnym, można wpłynąć na rozwój wszystkich funkcji psychicznych dziecka, od spostrzegania, do myślenia przez analogię, rozumowania przyczynowo-skutkowego oraz funkcjonowania pamięci.

 
Z książeczek Kocham czytać dzieci uczą się odczytywać sylaby a nigdy pojedyncze spółgłoski, bo przecież nikt nie słyszy głosek w izolacji. Nieuzasadnione byłoby czytanie dźwięków, których w rzeczywistości dziecko nigdy nie odbiera drogą słuchową. Sylaby, które dziecko poznaje podczas zajęć pełnią funkcje wzorca, służącego do odczytywania nowych wyrazów. Dzięki takim ćwiczeniom powstają w umyśle dziecka schematy, rozpoznawane w odczytywanych, w dalszym etapie wyrazach. Dzięki operacjom porównywania dziecko odkrywa takie same wzorce (schematy) w kolejnych wyrazach.

   Metoda symultaniczno-sekwencyjna wczesnej nauki czytania oparta jest na najnowszych badaniach neuropsychologicznych i wieloletnich doświadczeniach terapeutycznych i logopedycznych prof. Cieszyńskiej. Wykorzystując wiedzę o sekwencyjnych zdolnościach lewej półkuli mózgowej przy równoczesnym korzystaniu z symultanicznych sposobów przetwarzania bodźców językowych półkuli prawej, jest skutecznym sposobem nabywania umiejętności czytania ze zrozumieniem.

   Wszystkie zadania opierające się na pracy półkuli prawej, czyli globalne rozpoznawanie samogłosek, wyrażeń dźwiękonaśladowczych, rzeczowników w mianowniku, mają na celu wzbudzanie motywacji dziecka do nauki czytania oraz przeprowadzane są w taki sposób, aby jak najszybciej przejść do czytania analityczno-sekwencyjnego, lewopółkulowego.

   Kolejność wprowadzania poszczególnych głosek oraz stopniowania trudności zadań i pojawiania się paradygmatów sylab są w metodzie prof. Cieszyńskiej dokładnie określone. Nic tutaj nic dzieję się przypadkowo. Serdecznie zapraszam do zapoznania się z metodą bliżej, bo naprawdę warto.

Logopeda- Dorota Podgórska

 

 

KILKA SŁÓW O POŁYKANIU

 

 

Najczęściej połykanie kojarzy nam się z jedzeniem, piciem, a muszę Państwu powiedzieć że jego sposób jest ważny w procesie mowy.

 

Wyróżnia się dwa sposoby połykania

- niemowlęcy: występuje ( powinien występować) u dzieci do 4 roku życia;    charakteryzuje się napięciem ust oraz językiem między zębami.                                      

 

- dojrzały: przód języka w tym sposobie podnosi się do podniebienia, nie ma napięcia ust.

 

Kidy dziecko połyka nieprawidłowo może się to wiązać z takimi problemami jak złe gryzienie pokarmów, ślinieniem się, wada wymowy, zgryzu.

Przyczynami takiego stanu rzeczy mogą być: ssanie palca, zbyt długie karmienie butelką, czy zbyt długie podawanie dziecku papek, zamiast pożywienia stosownego do wieku.

 

Kilka zabaw – ćwiczeń:

- język na gumce: przód języka do góry, w tym czasie broda opada w dół i podnosi się.

- kto nie lubi ssać cukierków? Można cukierek unieść do góry trzymając przodem języka po prostu go ssać.  

- zabawa w odgłosy: udajemy biegnącego konika. Przy tej zabawie należy pamiętać, aby broda była nieruchoma, a język raz po raz czepiał się podniebienia i odrywał od niego.                                                    

Szanowni Rodzice,
zapraszam Państwa do zapoznania się z ciekawymi artykułami opublikowanymi na stronie internetowej Zespołu Poradni Psychologiczno – Pedagogicznych w Częstochowie

http://zppp.ids.czest.pl/materialy-dla-nauczycieli-i-rodzicow/

---

Szanowni Rodzice,
zachęcam Państwa do przeczytania z uwagą książki autorstwa Kevina Steede pt. „10 błędów popełnianych przez dobrych rodziców”, wyd. GWP, Gdańsk 2007r.
Autor podręcznika w przystępny sposób opisuje metody radzenia sobie w trudnych sytuacjach życiowych związanych z wychowaniem dziecka. W przyjacielski sposób podpowiada jak kochać dzieci takimi, jakie są, w jaki sposób uniknąć realizowanie poprzez dzieci własnych marzeń, jak rozmawiać i słuchać, jak nawiązać przyjacielskie relacje nie tracąc przy tym autorytetu.
„Rodzicem się nie jest. Rodzicem stajesz się przez to, co robisz. Wychowanie wymaga działania (...) decydowania o tym, co chcesz, by dzieci wiedziały o życiu, związkach, uczciwości i honorze.”

pozdrawiam i życzę miłej lektury

---

Mimo rozwoju technologii bajki i baśnie  nadal posiadają nieoceniony wpływ na rozwój osobowości i  wychowanie dziecka. Szczególne znaczenie mają one we wczesnym dzieciństwie, między 3 a 5 rokiem życia. Wówczas  kształtują  się  najbardziej podstawowe i zasadnicze zręby osobowości.
Treści  bajek  terapeutycznych  koncentrują  się  głównie  wokół sytuacji  emocjonalnie  trudnych.  Wspieranie  polega  na  dostarczeniu  dziecku  nowej  wiedzy i ukazaniu możliwości rozwiązania problemów, co redukuje stres. Dziecko w baśniowym świecie może odnaleźć to, co samo przeżywa i co napawa je niepokojem. Utożsamia się z bohaterami, którzy potrafią  poradzić sobie z trudnościami.  budzi to  poczucie  bezpieczeństwa,  stabilizacji  i  korzystnie wpływa na komfort  psychiczny.
Ponadto dziecko poznaje abstrakcyjne pojęcia, takie jak dobro i zło,uczciwość, miłość, przyjaźń

 

http://www.pomagamydzieciom.info/files/pdf/bajki%20terapeutyczne%20PROMYK%20SLONCA.pdf

---

  GRY   KOMPUTEROWE   I   TELEWIZJA   A   ROZWÓJ  MAŁEGO   DZIECKA

 

            Wieloletnie badanie psychologiczne, pedagogiczne oraz lekarskie jednoznacznie wskazują jak negatywny wpływ na rozwój małego dziecka ma nadmierny przekaz audiowizualny (emitowany przez telewizor, komputer, tablet czy telefon komórkowy).
Badacze udowodnili, że zbyt długi kontakt z wyżej wymienionymi sprzętami zaburza u dzieci przebieg procesu mielinizacji komórek nerwowych mózgu (odpowiedzialnych za prawidłowy przekaz informacji; bez prawidłowej mielinizaji komórek nerwowych, informacje w mózgu przekazywane są zdecydowanie wolniej).
Ponadto  nadmierne pobudzanie tylko prawej półkuli, do którego dochodzi podczas przekazu audiowizualnego (gdyż prawa półkula mózgowa wrażliwa jest na obraz, dźwięk czy barwy oraz bezkrytycznie przyjmuje prezentowane treści), powoduje opóźnienia w rozwoju półkuli lewej. Brak stymulacji lewej półkuli, w której znajduje się ośrodek mowy, powoduje opóźnienie lub wyhamowanie tej umiejętności.
            Ponadto wraz z upowszechnieniem telefonów komórkowych, które pełnią rolę komputerów (mają nieograniczony dostęp do internetu) potęguje się osłabienie kontaktów dzieci z rodzicami. Konsekwencją jest rozluźnienie więzi emocjonalnych i osłabienie interakcji językowych. Dziecko, które zbyt mało rozmawia z rodzicami, ma niewiele okazji, by werbalizować (nazywać) swoje stany emocjonalne. Mamy do czynienia z rozszerzającą się kulturą milczenia, w której słowo zamiera.
            Gry zawierające sceny agresji wpływają na postawy i postępowanie dzieci oraz młodzieży.  Widać to  przede wszystkim w sferze zachowań. Większość scen agresji może powodować przekonanie o powszechności agresji oraz może powodować utratę wrażliwości na ból, cierpienie czy przemoc (brak empatii, obojętność na przemoc wobec ludzi i zwierząt, chęć jej sprawiania). Poprzez gry planszowe czy uliczne (gra w klasy, piłka nożna itp.) dzieci  uczą się zachowań społecznych. Niestety, w przypadku  przepełnionych agresją gier komputerowych, tworzą się zachowania aspołeczne. Prawdopodobnie wielokrotne dokonywanie czynów agresywnych w świecie wirtualnym (bez kary i poczucia winy za nie gdyż dokonywane są na niby) - powoduje zatarcie granic między dobrem a złem i przez to zmniejszenie wrażliwości. Agresja ta jest wprawdzie symulowana, ale gracz uczy się jej i może ją później przenieść do realnego życia.

Bibliografia:

Large, M. (2006). Zdrowe dzieciństwo bez telewizora i komputera. Warszawa.
Krasowicz-Kupis, G. (2012). SLI i inne zaburzenia językowe. Gdańsk.

Patzlaff, R. (2008). Zastygłe spojrzenie : fizjologiczne skutki patrzenia na ekran a rozwój dziecka. Kraków.

---

https://www.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/21187-fitness-dla-mozgu-czyli-jak-trenowac-funkcje-poznawcze

https://www.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/20503-doswiadczenia-z-dziecinstwa-a-poczucie-samotnosci-w-wieku-doroslym

https://www.swps.pl/strefa-psyche/blog/relacje/20583-samotnosc-czego-nas-uczy

---

Bez wątpienia gry edukacyjne mają na dzieci pozytywny wpływ. Dzięki nim możliwa jest nauka przez zabawę. Taki sposób zdobywania wiedzy i umiejętności jest traktowany zupełnie inaczej, ponieważ nie kojarzy się z przykrym obowiązkiem, ale czystą przyjemnością. Tym bardziej, że czasami pociecha nawet nie zdaje sobie sprawy, że taka gra jest nie tylko zabawą, ale przede wszystkim stanowi sposob nauczania. Gry edukacyjne mozemy kupić w księgarni lub przez internet. Można także skorzystać z zabaw dostepnych on line. Czas korzystnia z komputera dla dziecka powinien być kontrolowany przez rodzica. Oto dwie propozycje:
https://m.ciufcia.pl
https://www.gry.pl/gry/edukacyjne

Proponuję również coś do poczytania dla Rodziców:
https://www.wychowanieprzedszkolne.pl/kategoria/porady-dla-rodzicow/

---

Szanowni Rodzice,
przesyłam Państwu kilka ciekawych artykułów dotyczących wpływu bliskości z dzieckiem na jego rozwój emocjonalny, umiejętnego rozmawiania o śmierci oraz pomysły ćwiczeń sensorycznych:

 

https://rodzicielnik.pl/bliskosc-a-regulacja-emocjonalna/
 

https://rodzicielnik.pl/jak-rozmawiac-z-dzieckiem-o-smierci/

 

https://rodzicielnik.pl/cwiczenia-grafomotoryczne-czyli-jak-przyjemnie-cwiczyc-zmysly-dziecka/

 

Ponadto, polecam Państwo jak zwykle coś do poczytania w wersji papierowej. Tym razem są to książeczki poruszające zagadnienie emocji u najmłodszych. Jak radzić sobie z tym dobrymi,
jak i złymi emocjami – tego dziecko musi się nauczyć, odszukać społecznie akceptowane rozwiązania. Z pozytywnymi emocjami jest zdecydowanie łatwiej – kiedy dziecko się cieszy, wówczas i rodzic jest szczęśliwy. Gorzej, kiedy pojawia się złość lub smutek.
Niegdyś gniew i złość kojarzyły się z czymś zły, czymś czego nie można przezwyciężyć. Były spychane na drugi plan i blokowane. Ale uczucia te mają wspólną cechę – nie słuchają nakazów
i zakazów, nie znikają dzięki karom. Tłumione dłuższy czas potęgują się i uwalniają w niekontrolowany i sposób.
Dziś sytuacja jest nieco inna. Rodzice wiedzą, że tak jak i oni sami, dzieci również mają prawo do odczuwania „złych” emocji. Ma prawo się złościć. Należy więc wspomóc rozwój emocjonalny dziecka, tak aby nauczyło się bezpiecznych sposobów na ich rozładowania. Najlepszym domowym sposobem jest właśnie wspieranie się tego typu lekturą.

Pozdrawiam

---

Szanowni Rodzice,

w tym trudnym dla wszystkich czasie przesyłam kilka tytułów, dzięki którym mam nadzieję, będzie Państwu łatwiej porozumieć się z Dziećmi, zrozumieć ich zachowania i odpowiednio na nie zareagować:

1. "Trudne emocje u dzieci. Jak wspólnie rozwiązywać problemy w domu i w szkole"  dr Ross W. Greene

2. "Jak wychować szczęśliwe dzieci" W. Eichelberger w rozmowie z Anną Mieszczanek

3. "Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły" A. Faber, E. Mazlish

---

Szanowni Rodzice,
przesyłam na początek dwie propozycje do poczytania i posłuchania. Jedna bardzo "na czasie", ukierunkowana na Dziecko, czyli "Jak rozmawiać z dzieckiem o koronawirusie ": www.mindheart.co/descargables
Drugą propozycją, tym razem dla Rodzica, jest szereg wykładów i pogadanek ekspertów , głównie psychologów, z jednej z katowickich uczelni wyższych. Wystarczy w wyszukiwarce wpisać: "SWPS sfera psyche ".

Pozdrawiam serdecznie

---

2 kwietnia Światowy Dzień Świadomości Autyzmu

 

Autyzm to odmienny sposób rozwoju człowieka, przejawiający się różnicami w:

-sposobie komunikacji werbalnej i niewerbalnej
-nawiązywaniu relacji społecznych
-wyrażaniu i odbieraniu emocji
-uczeniu się (trudności w naśladowaniu)
-różnorodnym schemacie zachowań

Każda osoba z autyzmem jest indywidualnością, a wymienione wcześniej cechy mogą występować w różnym natężeniu.

Autyzm jest obecnie diagnozowany w Polsce u 1 na 100 dzieci.

Pierwsze sygnały autyzmu u dziecka można zauważyć przed 3 rokiem życia. To wtedy rodzice dostrzegają, że ich dziecko rozwija się inaczej. Zdarza się jednak, że pierwsze niepokojące objawy pojawiają się już w okresie niemowlęcym.
Jeżeli zauważysz, któreś z powyższych sygnałów u swojego dziecka, poproś o skierowanie do placówki oferującej diagnozę lub porozmawiaj z nauczycielem w przedszkolu.

W przypadku autyzmu mówi się o spektrum zaburzeń, ponieważ nie istnieje jeden wzorzec poziomu funkcjonowania charakteryzujące osoby z autyzmem. Mogą one być wręcz diametralnie różne, pomimo takiej samej diagnozy (od łagodnych objawów, po bardzo nasilone, utrudniające funkcjonowanie w każdej sferze życia)

Autyzm nie jest chorobą, a zaburzeniem rozwoju. Towarzyszy osobie przez całe życie. W związku z tym nie ma możliwości wyleczenia go. Natomiast dzięki oddziaływaniom terapeutycznym można poprawić funkcjonowanie osób ze spektrum autyzmu.

Autostymulacja bardzo często towarzyszy dzieciom z autyzmem. Są to zachowania mające na celu dostarczenie sobie doznań sensorycznych. Podczas autostymulacji dziecko koncentruje na nich maksimum swojej uwagi i zazwyczaj nie jest w stanie skupić się na przetwarzaniu innych bodźców z otoczenia. Zachowania te mogą stymulować każdy z pięciu zmysłów; oto ich przykłady: podskakiwanie, machanie rękami, tupanie, machanie przedmiotami przed oczyma, uderzanie w stół, rytmiczne kiwanie się w różnych kierunkach, czy chodzenie po okręgu, słuchanie jednego rodzaju dźwięków.
Autostymulacja może występować w sposób ciągły, bądź pojawiać się tylko w specyficznych momentach takich jak znudzenie, zaniepokojenie lub odczuwanie stresu.

Osoby z autyzmem bardzo często opracowują swoje schematy zachowań w danej sytuacji. Zdarza się, że w sytuacji zmiany, gdy wypracowany wcześniej schemat zachowań nie może się spełnić, prowadzi to do ogromnego niepokoju (schemat daje poczucie bezpieczeństwa).
Schematy zachowań często przypominają rytuały, które mogą się wiązać z codziennymi sytuacjami takimi jak wyjście do sklepu, jazda autobusem, droga do szkoły czy nawet zadawania tego samego pytania. Dziecko z autyzmem może oczekiwać tej samej odpowiedzi, za każdym razem, gdy je zadaje, co w rozmowie zazwyczaj bywa niemożliwe lub
w drodze do szkoły nie akceptuje zmiany trasy. Schematy zachowań bardzo często pozwalają osobom z autyzmem odnaleźć się w typowych czynnościach dnia codziennego jak np. nalewanie do szklanki tej samej ilości napoju, czy ubieranie się zawsze w tej samej kolejności.
Dodatkowo dzieci z autyzmem bardzo przywiązują się do harmonogramu dnia, którego przebieg punkt po punkcie daje poczucie spokoju i bezpieczeństwa. Przywiązują wtedy bardzo dużą wagę do punktualnego przebiegu każdej
z zaplanowanych czynności, by udało się zrealizować każdą z nich.

 

(informacje pochodzą ze strony internetowej Fundacji JiM)

Drodzy rodzice,

Zachęcamy do zapoznania się z propozycjami ćwiczeń, które wspomogą rozwój ruchowy Waszych dzieci. W zamieszczonych materiałach znajdziecie Państwo ćwiczenia z zakresu motoryki małej, motoryki dużej a także elementy metody Integracji Sensorycznej, które możecie wykonywać w domu.

 

„Ruch jest w stanie zastąpić każdy lek, lecz żaden lek nie zastąpi ruchu"

 

ćwiczenia motoryki małej:

motoryka mała 1

motoryka mała 2

motoryka mała 3

ćwiczenia wpływające na prawidłową postawę:

prawidłowa postawa 1

prawidłowa postawa 2

ćwiczenia sensoryczne

propozycje zabaw sensorycznych

sensoryczne 1

ćwiczenia motoryki dużej

artykuł na temat motoryki dużej

motoryka duża 1 

---

Zestaw zebranych i opracowanych zabaw i ćwiczeń relaksacyjnych do przeprowadzenia przez rodziców i opiekunów.

 

 CZEMU SŁUŻĄ ZABAWY RELAKSACYJNE

Przede wszystkim zabawy relaksacyjne służą rozładowaniu napięć i walce ze stresem.

Wszyscy dorośli uważają, że w swoim życiu codziennym mają wiele stresów. Można skonstruować listę stresów w życiu dziecka. Nadmiar stresów u dzieci objawia się czepianiem kurczowo dorosłych, zaburzeniami zachowania, bezsennością, brakiem koncentracji. Złym zachowaniem w przedszkolu, w domu, itp. Należy pamiętać, że naturalnym sposobem radzenia sobie ze stresem u dziecka jest zabawa i jeśli będzie ona odpowiednio przygotowana  i poprowadzona zapewni pożądane efekty.

 ZABAWY I ĆWICZENIA RELAKSACYJNE

 Prowadzimy w momencie, kiedy obserwujemy u dzieci napięcie emocjonalne wyrażające się nadpobudliwością psychoruchową, po zabawach wymagających wysiłku fizycznego i psychofizycznego, po zabawach i ćwiczeniach pobudzających. Najczęściej chodzi wtedy o odpoczynek bierny i wyrównanie oddechu.

Po zakończeniu ćwiczeń i zabaw relaksacyjnych dobrze jest wykonać na leżąco przeciąganie (tak jak po spaniu), jako naturalny masaż ciała poprawiający ukrwienie i dotlenienie całego organizmu

            Prawidłowy oddech, umiejętność rozluźniania mięśni i relaksacji jest warunkiem nawykowego przybierania poprawnej postawy, a co za tym idzie, właściwego funkcjonowania całego organizmu.

Ćwiczenia wykonujemy z dzieckiem w zależności od potrzeb tj., kiedy zaobserwujemy napięcie emocjonalne, po wysiłku psychicznym i fizycznym, czy po zabawach pobudzających.

I ĆWICZENIA ODDECHOWE

Ćwiczenia oddechowe pomagają w rozluźnieniu mięśni całego organizmu i wypoczynku. Wprowadzając ćwiczenia oddechowe zaczynamy od pozycji leżącej, gdyż jest ona najbezpieczniejsza. Dziecku, które ma braki w prawidłowym oddychaniu, może na skutek pełnego oddechu „zakręcić się w głowie”, może poczuć się słabiej. Należy, więc przy pierwszych ćwiczeniach bardzo uważać i nie przedłużać ich. Kiedy samopoczucie dzieci w czasie tych ćwiczeń jest dobre możemy już wtedy wykorzystać wszystkie pozycje ciała, także stojące i w ruchu.

1. Zabawa w bajki

Dzieci leżą na plecach na podłodze, nogi proste, stopy lekko rozchylone, ręce rozluźnione, wyciągnięte wzdłuż ciała, dłonie stroną wewnętrzną skierowane ku górze, oczy zamknięte (jak przy ćwiczeniach relaksacyjnych). Zadaniem dzieci jest wymyślanie lub wyobrażenie sobie jakiejś bajki. Należy powiedzieć tu dzieciom, aby miały zamknięte buzie i oddychały tylko noskiem. Staramy się skupić uwagę dziecka na myśleniu o czymś przyjemnym (bajce). Po zakończeniu ćwiczenia należy obserwować proces oddychania, m in.

• Czy dziecku nie sprawia kłopotu oddychanie nosem?
• Czy jego ruchy ciała obejmują całą klatkę piersiową?
• Czy brzuch bierze udział przy wydechu i wdechu (wdech – unoszenie się części przeponowej, wydech – opadanie?

Po ćwiczeniu tym – w zależności od zachowania i trudności oddechowych – będziemy wiedzieć, które z ćwiczeń należy powtarzać częściej i jak długo pozostać z dziećmi w pozycji leżącej

2. Ćwiczenia oddechu przeponowego

W pozycji leżącej na plecach, rozluźnione mięśnie, nogi ugięte w kolanach, stopy przylegają do podłogi. Dzieci starają się nabrać powietrza, tak, aby było widoczne wyraźne unoszenie brzucha. Powietrza nabierają nosem a wydychają buzią. Aby ułatwić zrozumienie i wykonanie tego ćwiczenia, proponuję najpierw wykonanie samego wypychania i wciągania brzucha.

3. Rozpędzanie chmurek

Pozycja taka sama jak przy poprzednich ćwiczeniach. Dzieci wciągają powietrze nosem, płynnym ruchem kolistym unosząc ręce „rozpędzając chmurki” i kładąc je na podłodze za głowę. Ponieważ ręce nie „rozpędziły chmurek” teraz przy powrocie rąk do pozycji wyjściowej dzieci pomagają sobie dmuchaniem „rozpędzić chmurki” wdychając powietrze.

4. Zatrzymaj piłeczkę

 Dzieci siedzą przy stolikach, nogi swobodnie oparte całymi stopami o podłogę, dłonie leżą na udach, tułów wyprostowany. Na stoliku kładziemy lekką piłeczkę, np. pingpongową. Zadaniem dzieci jest dmuchanie w piłeczkę tak, aby była cały czas w ruchu i nie spadła.

5. Kłębuszek

 Dzieci leżą swobodnie w najwygodniejszej dla siebie pozycji, tzn. na plecach, brzuchu, boku i słuchają muzyki. Na sygnał muzyczny zwijają się w kłębuszek, chowają głowę, podkurczają nogi, na których zaciskają ręce. Przez chwilę trwają w tej pozycji. Powrót pierwszej melodii oznacza powrót do leżenia w pozycji wyjściowej.

 II ĆWICZENIA I ZABAWY RELAKSACYJNE

Ćwiczenia relaksacyjne i rozluźniające są w pewnym sensie kontynuacją – utrwaleniem ćwiczeń oddechowych, gdyż bez umiejętności prawidłowego, spokojnego, wyrównanego oddechu nie jest możliwe wykonanie pełnego relaksu czy rozluźnienia.

Relaksacje prowadzi się na ogół w pozycji leżącej w pomieszczeniu odizolowanym od bodźców rozpraszających uwagę. Rozpoczynamy ćwiczeniami izometrycznymi. Systematyczne napięcia i rozluźnienia kończyn (zaciski pięści    i prostowanie nóg w kolanach) następnie kilka szybkich powierzchownych oddechów powodujących wydalenie dwutlenku węgla.

Na zakończenie aktywizacja, jest spokojnym wychodzeniem ze stanu relaksu, połączonym z przeciąganiem się nawiązującym do naturalnego wstawania. Zwracam uwagę na stopniowe podnoszenia się z pozycji leżącej do stojącej w takt muzyki, a następnie na proste ćwiczenia ruchowe.

Do ćwiczeń i zabaw relaksujących można wykorzystać np. instrumentalne utwory muzyki poważnej, np. Czajkowskiego: Walc kwiatów”. Propozycje muzyki relaksacyjnej znajdziecie państwo w linkach poniżej.

Oto kilka przykładów ćwiczeń i zabaw relaksujących.

1. „Czarodziej”

Pewnego razu żył dobry czarodziej, który spełniał dobre marzenia wszystkich, którzy go o to prosili. Połóżcie się na kocykach, zamknijcie oczka i spróbujcie pomyśleć, o co poprosilibyście czarodzieja. Może to być jakaś zabawka, ale musicie czarodziejowi w myślach pokazać dokładnie jak ma to wyglądać, może to być również jakieś wydarzenie, które chcielibyście, aby się wam przydarzyło. Później mi opowiecie. Kiedy ucichnie muzyka czarodziej zabierze wasze marzenia i spróbuje je spełnić.

2. „Drzewo”

 Znajdź sobie wygodną pozycję – upewnij się czy jest to pozycja, która ci odpowiada, jeśli tak – zamknij oczy, jeszcze raz sprawdź, czy jest to najwygodniejsze ułożenie gdyż nasze ćwiczenie będzie trwało dłużej. Wyobraź sobie, że jesteś drzewem – dokładniej rozejrzyj się, – jakie to jest drzewo – przyglądaj mu się od korony po miejsce, gdzie pień styka się  z podłożem. Obejrzyj go ze wszystkich stron, – jaką ma koronę, jaki pień, czy ma korzenie, jakie one są, jakie jest podłoże – zobacz, jakie ma kolory, poczuj zapach drzewa. Pozwól myślom toczyć się wolno, własnym biegiem. Spójrz gdzie stoi to drzewo, kto tam zagląda, przychodzi (ptaki, ludzie, zwierzęta). Pomyśl o tym, co chce to drzewo, jeszcze raz starannie go oglądnij – miejsce po miejscu – spróbuj zauważyć jego charakterystyczne: znaczki” – załamania, sęki płynąć, przerwij swoje oglądanie., Kiedy poczujesz, że masz na to ochotę, otwórz oczy, rozejrzyj się dookoła         – a teraz zaczynając od słów „jestem drzewem” opisz swoje drzewo?

3. „Wymarzony pokój”

 Zamknij oczy – wyobraź sobie, że znajdziesz się w pokoju z marzeń. W pokoju tym znajdują się wszystkie twoje ulubione zabawki, zwierzęta i przedmioty. Pokój pomalowany jest na takie kolory jak lubisz najbardziej. Na podłodze leży gruby, wspaniały dywan. Możesz umieścić w tym pokoju każdą rzecz, która pozwoli ci się poczuć bezpiecznie. Kiedy tylko poczujesz, że robisz się zły czy napięty możesz wejść do tego pokoju by odzyskać spokój i panowanie nad sobą. Pomyśl o kimś, na kogo jesteś bardzo zły i wyobraź sobie, że wchodzisz do pokoju, aby złość nie wymknęła się spod kontroli, byś mógł nad nią panować. Pamiętaj, że tracisz panowanie nad sobą, możesz wejść do tego pokoju, by je odzyskać.

4. „Manekiny”

– Dziecko początkowo leży w korekcyjnej pozycji z dłońmi ułożonymi obok barków (skrzydełka) z nogami lekko ugiętymi w kolanach (przez 10 minut)

– Opuszcza ramiona w dół, kładzie na kocyku. Sprawdzamy czy rozluźniony jest nadgarstek, unosząc i biernie opuszczając dłoń praw lub lewą u dziecka leworęcznego, następnie przytrzymując lewą naszą ręką ramię dziecka, unosimy przedramię i biernie opuszczamy kilkakrotnie. Wznosimy całą rękę podtrzymując ramię i przedramię i luźno opuszczamy na kocyk. Podobnie postępujemy z drugą oraz sprawdzamy rozluźnienie kończyn dolnych, rozpoczynając od stawu skokowego, a kończąc na stawie biodrowym.

– Rozluźniamy mięśnie szyi, obejmując dłońmi głowę dziecka, przesuwamy głowę raz w prawo, raz na lewo, powoli i rytmicznie.

– Masujemy dziecku mięśnie ciała dwoma palcami naszej prawej i lewej dłoni od środka czoła ku skroniom, lekko na nie naciskając, w grupie dzieci mogą wykonywać poszczególne ruchy relaksacyjne same.

– Na końcu relaksacji dziecko leży zupełnie bez ruchu, spokojnie oddychając i starając się o niczym nie myśleć.              

 III MUZYKOTERAPIA

 Stosowanie muzykoterapii do profilaktyki bądź relaksu w pracy z dziećmi przynosi bardzo dobre wyniki. Umiejętnie dobrana muzyka „wycisza” nadmierne emocje negatywne i pobudza pozytywne. Profilaktyka muzyczna jest tą szczególną formą, w której nie istnieje przymus uczestnictwa, a odpowiednie dozowanie wspomaga rozwój emocjonalny dziecka. Najkrótszą i najłatwiejszą formą jest przerywnik muzyczno – ruchowy. Jest to układ kilku ćwiczeń, które ułatwiają wyciszenie emocji, np.

• Naprzemienne podskoki w parach lub indywidualnie na jednej nodze, obunóż,
• Naśladowanie ruchów, mimiki w parach,
• Odbicie lustrzane (muzyka zależna od rodzaju ruchów),
• Rytmiczne wymachy rąk i nóg (popularny pajac),
• Rytmiczne, naprzemienne przysiady w parach (rozwijanie zaufania),
• Płynne ruchy całego ciała (motyl, ptak, wąż, itp.).
•  

 Seans muzykoterapeutyczny powinien trwać około 45 minut i dzieli się na fazy ściśle wiążące się ze sobą.

 Odreagowanie

 Klaskanie, tupanie, podskoki, gesty, krzyk. Celem tego najdłuższego etapu jest zmniejszenie napięcia psychicznego. Wykonywanie kilka prostych, dynamicznych, spontanicznych ruchów oraz swobodna emisja głosowa zmniejszająca napięcie mięśniowe, co prowadzi do obniżania napięcia emocjonalnego. Ćwiczenia te obniżają lęk i agresję, wykonywać je można bez podkładu muzycznego lub na tle szybkiej muzyki.

 Zrytmizowanie

 Klaskanie i wykonywanie rytmicznych ruchów ciałem. W tej części dąży się do pogłębienia „odreagowania” przy równoczesnym „uporządkowaniu” i zintegrowaniu grupy przez wytworzenie poczucia wspólnoty. Stosuje się tu proste ćwiczenia, mniej dynamiczne i wolniejsze niż w I etapie, grupa wykonuje je wspólnie.

 

Uwrażliwienie

 Gra samodzielna na prostych instrumentach. Na tym etapie dąży się do pogłębiania percepcji muzyki, uświadomienia dziecku własnych stanów emocjonalnych.

Druga wersja polega na wyrażaniu ruchem, gestem różnych stanów emocjonalnych ilustrowanych przez muzykę, uwrażliwienie na dynamikę, tempo, artykulację.

 Relaksacja

 Ćwiczenia oddechowe w pozycji leżącej i siedzącej. Celem jest pogłębienie odprężenia fizycznego i psychicznego. Sugestia słowna spokoju, bezpieczeństwa i ciepła dotyczy zazwyczaj przebywanie wśród przyrody.

 

 Aktywizacja

Łagodna bądź dynamiczna

1. Spokojne ćwiczenia w pozycji leżącej, przechodzenie do pozycji stojącej przez siad
2. Dynamiczna: ćwiczenia w tempie (mini aerobik). Zwracamy uwagę na stopniowe podnoszenie się z pozycji leżącej (ćwiczenia oddechowe).

Zakończenie 

Krótka rozmowa z dziećmi na temat odbytych zajęć. Informacja o odczuciach, ich wrażenia i życzenia. Można stosować różne formy muzykoterapii.

1. Biernie polegają na odtwarzaniu uprzednio specjalnie przygotowanej muzyki uspokajającej.
2. Aktywne: np. czynne muzykowanie na prostych instrumentach perkusyjnych. Zajęcia zabawowo – rytmiczne przy aktywnym współudziale dzieci, tj. ruchowe tworzenie muzyki (można wykorzystać metodę R. Labana) malowanie muzyki, rytmiczne tworzenie muzyki. 
   
   muzyka relaksacyjna:

   https://www.youtube.com/watch?v=QxHkLdQy5f0 taniec kwiatów

   https://www.youtube.com/watch?v=cTjF2_-bneM 

   https://www.youtube.com/watch?v=zI-YR4LBzL0 

   https://www.youtube.com/watch?v=Wx_YG2ajo9U

---